Fut
Fut (bokmål fogd) var historisk nemninga på ein embetsmann med myndigheit som politi og oppkrevjar av skatt og bøter i eit landdistrikt. I dag blir ordet nytta om nokre offentlege tenestmenn som har til arbeid å driva inn pengar, til dømes skattefut.
Futen kunne vera ein frykta og mislikt makthavar, noko ein ser i folkeeventyr som «Fanden og futen».
Bokmålsordet fogd og nynorskordet fut har same opphavet. Fogd kjem gjennom dansk foged og mellomlågtysk voget frå latin (ad)vocatus '(til)kalla (som juridisk rådgjevar)'. Ordet fut med målføreforma faut kjem frå dei norrøne formene foguti, fogutr, fugutr, fouti eller fuviti, som òg er lån frå mellomlågtysk.
Sjå òg |
Futedømme (bm: fogderi)
Kjelder |
- no:fogd
Falk og Torp 1903: Etymologisk ordbog over det norske og det danske sprog Faksimileutg. Bjørn Ringstrøms antikvariat 1992 ISBN 82-90520-16-6
Torp 1903: Nynorsk etymologisk ordbok Faksimileutg. Bjørn Ringstrøms antikvariat 1992 ISBN 82-90520-17-4
«fut» i Nynorskordboka.