Vanilje

Multi tool use
Multi tool use






Vaniljefrukter


Vanilje (frå fransk, opphavleg frå eit spansk diminutiv av vaina, 'belg')[1] er ein lukt- og smaksetjar som kjem frå frukta til vaniljeorkidear, særleg frå arten Vanilla planifolia. Vanilje blir ofte brukt i dessertar, som crème brûlée, vaniljepudding, vaniljeis eller til vaniljesaus. Stoffet kan også brukast til parfyme og aromaterapi.




Grøne vaniljefrukter.


Vaniljeslekta omfattar rundt 50 artar. Tre av dei som stammar frå Meso-Amerika kan brukast til å produsera vanilje. Den vanlegaste er Vanilla planifolia, men også Vanilla pompona og Vanilla tahitiensis kan brukast. Fruktene er lange, smale kapslar kjende som vaniljestenger. Desse blir tørka og preparert på ulike måtar.[2] Sjølv om Mexico er opphavslandet for vaniljeplantane, er det i dag Madagaskar som er den største vaniljeprodusenten i verda.


Vanilje er det nest dyraste krydderet i verda, etter safran.[3][4] Dette kjem av at vaniljedyrking er svært arbeidskrevjande.[4] Trass i kostnaden er vanilje etterspurd for smaken si skuld.[5]
Ofte bruker ein syntetisk framstilt vanillin som ei erstatning for dei mange stoffa som kjem frå ekte vanilje.[2]



Galleri |






  • Vaniljebelgar under tørking.







  • Sortering av vanilje i Sambava på Madagaskar.







  • Blomen til vaniljeplanten Vanilla planifolia.







  • Vanilla pompona







  • Vanilla tahitensis






Kjelder |





  1. ↑ «vanilje» i Nynorskordboka.


  2. ↑ 2,02,1 «Vanilje» (15. februar 2009) i Store norske leksikon, snl.no.


  3. ↑ Le Cordon Bleu (2009). Le Cordon Bleu Cuisine Foundations. Cengage learning. s. 213. ISBN 978-1-4354-8137-4. 


  4. ↑ 4,04,1 Parthasarathy, V. A.; Chempakam, Bhageerathy; Zachariah, T. John (2008). Chemistry of Spices. CABI. s. 2. ISBN 978-1-84593-405-7. 


  5. ↑ Rosengarten, Frederic (1973). The Book of Spices. Pyramid Books. ISBN 978-0-515-03220-8. 




  • Denne artikkelen bygger på «Vanilla» frå Wikipedia på engelsk, den 4. april 2017.



Bakgrunnsstoff |




Commons-logo.svg Commons har multimedia som gjeld: Vanilje




  • History, Classification and Lifecycle of Vanilla planifolia (engelsk)


  • Electronic Plant Information Centre ved Royal Botanic Gardens, Kew (engelsk)


  • Spices ved UCLA History & Special Collections (engelsk)





Autoritetsdata

  • NDL



3AUzY4sd7fvE,0ne MO 9 HAoveV yAFhdaJx,Ub04Fh,Xj7WnsQX0K,7Cy3,pULKPlfn,bXsSY1jh wqevp9w9Dv6m
-
XS,hBW iSNEOAkvuCP5hwJg0w5qDHG9pUFChrbd2tgdfP,FmoKK,MpJ2s

Popular posts from this blog

Olav Thon

Image
Olav Thon Fødd 29. juni 1923 Ål Yrke forretningsdrivande Olav Thon på Commons Olav Thon (fødd 29. juni 1923) er ein norsk, stort sett sjølvlært forretningsmann, fødd i Ål i Hallingdal, som har gjort store pengar på særleg kjøp, bygging og utvikling av fast eigedom, mellom anna kjøpesentre, hotell og restaurantar, i både Noreg og somme andre land. Han vart Ridder av 1. klasse av St. Olavs Orden i 2003, og er som ivrig friluftsmann æresmedlem i Den Norske Turistforening etter å ha ytt store økonomiske bidrag til foreininga sine hytter og ruter i fjellet. Han er kjend for alltid å gå med ei karakteristisk strikkelue. Olav Thon i samtale med Trond Helleland på sentralbanksjefens årstale i februar 2016 I ung alder reiste Olav Thon til Newcastle for å lære seg engelsk, og han var seinare ei tid i Sveits, der han gjorde forretningar i import og eksport. Deretter tok han til å kjøpe faste eigedomar i Noreg med stor økonomisk suksess, verksemda voks snøgt og v...
Read more

Waikiki

Image
Denne artikkelen kan ha godt av ein språkvask , som reinskar opp målføringa og/eller innfører same språkstilen overalt. Denne artikkelen kan ha godt av ei opprydding for å nå ein høgare standard og/eller for å verta i tråd med standardoppsettet. Sjå korleis du redigerer ei side og stilmanualen for hjelp. Waikiki Land   USA Stat Hawaii Stad Honolulu Wikimedia Commons: Waikiki Utsyn over Waikiki Waikīkī er ein bydel i Honolulu, sør på øya Oahu, som er ei av Hawaii-øyane. Waikīkīstranda er ein av dei meste berømte strendene i verda. Waikīkī strekkjer seg langs stillehavskysten og har ei rekkje velrenommerte hotell. Bydelen er Hawaii-turismens høyborg. På Waikīkī Beach står ei statue av den lokale sportsstjerna Duka Kahanamoku. Kjelder | Denne artikkelen bygger på «Waikiki» frå Wikipedia på bokmål, den 4. november 2018. Denne artikkelen manglar kjelder eller referansar . Hjelp Wikipedia med å finna truverdige kjelder...
Read more

Zirkonium

Image
40 Yttrium ← Zirkonium → Niob Ti ↑ Zr ↓ Hf Heile tabellen Generelle eigenskapar Namn, kjemisk symbol, atomnummer Zirkonium, Zr, 40 Kjemisk serie Transisjonsmetall Gruppe, periode, blokk 4, 5, d Tettleik, hardleik 6510 kg/m 3 , 5 (ikkje SI) Utsjånad Sølvkvit Atomeigenskapar Atommasse 91,224 u (ikkje SI) Atomradius (berekna) 155 (206) pm Kovalent radius 148 pm Ioneradius 72 pm (ladning: +4) van der Waals radius (?) pm Elektronkonfigurasjon [Kr]4d 2 5s 2 Elektron per energinivå 2, 8, 18, 10, 2 Oksidasjonstrinn (oksid) +4 (amfotært) Krystallstruktur Heksagonal Fysiske eigenskapar Tilstandsform Fast stoff Smeltepunkt 2125 K (1852°C) Kokepunkt 4650 K (4377°C) Molart volum 14,02 cm 3 /mol Fordampingsvarme 58,2 kJ/mol Smeltevarme 16,9 kJ/mol Damptrykk 0,00168 Pa ved 2125 K Ljodfart 3800 m/s ved 20 °C D...
Read more