Fdzfgy

Vesuv
vulkan
Land	Italia
Område	Ved Napoli
Vulkantype	Stratovulkan
Høgd	1 281 moh
Siste utbrot	1944
Koordinatar	40°49′18″N 14°25′30″EKoordinatar: 40°49′18″N 14°25′30″E
Wikimedia Commons: Mount Vesuvius

I.C. Dahl: Frå Vesuv sitt utbrot i 1826.

Vesuv (it. Monte Vesuvio, lat. Mons Vesuvius) er ein vulkan aust for Napoli i Italia. Han er den einaste aktive vulkanen på det europeiske fastlandet, men har ikkje hatt nokon større utbrot sidan 1944. Dei to andre aktive vulkanane i Italia (Etna og Stromboli) ligg på øyar.

Vesuv ligg ved kysten av Napolibukta, om lag 9 km aust for Napoli. Han er godt synleg i landskapet rundt bukta. Vulkanen er best kjend for utbrotet sitt i år 79 e.Kr., som dekte byane Pompeii og Herculaneum. Han har hatt mange utbrot sidan den gong og vert i dag rekna som ein av dei farlegaste vulkanane i verda sidan 3 millionar menneske i dag lever nær vulkanen, som oftast har hatt eksplosive utbrot, ein av dei aller farlegaste typane vulkanutbrot. Av den grunn er Vesuv ein av seksten dekadevulkanar i verda, som er vulkanar som vert ekstra nøye overvaka på grunn av tidlegare store utbrot og plasseringa nær folkesette område.

Form og geologi |

Vesuv er ein del av den campianske vulkanbogen, som omfattar ei rekke vulkanar, utdøydde og aktive, i regionen Campania i det sørlege Italia.

Vesuv nasjonalpark måler 10 000 m² og er den minste i Italia. Han vart offisielt opna i 1995 for å verne om den historiske og kulturelle arva i området.

Utbrot |

Vulkanen var truleg ikkje aktiv i perioden 800 fvt. — år 79 evt. og skal ha vore 2 000 meter høg. «Fjellet» var i denne perioden dekt med vegetasjon.

I år 79 gjorde eit utbrot at husa og innbyggjarane i dei blomstrande byane Pompeii og Herculaneum vart gravlagt i oske og stein. Ei røyksky skal ha strekt seg 32 kilometer opp i vêret. Utbrotet er skildra av Plinius den yngre i to brev som er datert til år 108 og i nokre vers skrive av poeten Martial i år 88. Valdsame vulkanutbrot blir i dag kalla «plinianske utbrot», etter namn frå historikaren Plinius.

Eit anna utbrot fann stad i 512. Teoderik den store fritok folk i området for skatt etter dette utbrotet. Vulkanen hadde fleire utbrot seinare i mellomalderen.

Eit kraftig utbrot fann òg stad i 1631. I dette utbrotet omkom 3000 menneske.

Seinare utbrot som var særleg kraftige var dei i 1872 og 1906. Deretter følgde ein periode med vulkansk aktivitet innover på 1900-talet. Det siste større utbrotet til no hadde Vesuv 18. mars 1944, som var eit svært uheldig tidspunkt sidan landet var i krig.

Forskarar reknar det på ingen måte for utelukka at eit nytt kraftig utbrot kan finne stad og råke mange busetnadar i området rundt.^[1]

Kultur |

I oldtida vart Vesuv sett på som eit fjell som tileigna Hercules.

Vulkanen er òg kjend som bustaden til Magica frå Tryll, ein Disney-figur som er kjend for å jakte på Skrue McDucks lykketiøring.

Fotnotar |