Aurgjelding
- Denne artikkelen handlar om målføret aurgjelding. For folk frå Aure, sjå Aurgjeldingar.
Aurgjelding (særleg bruka i ubunden form) eller aurgjeldsdialekt (særleg bruka i bunden form) er målføret som vert tala frå Ertvågsøya og austover i Aure kommune på Nordmøre og er ein variant av nordmøring. (For dialekten på Tustna sjå tustning.) Målføret varierer noko frå stad til stad. Som mange andre stader i landet er mange gamle ord og uttrykk i ferd med å koma bort. Men framleis er det eit tydeleg skilje mellom den nordaustlege luten Stemshaug og Vinjefjorden og den sørvestlege luten Ertvågsøya. Målføret i Aure sentrum er om lag midt i mellom desse og er det som er mest påverka utanfrå. Skiljet mellom gamle og unge aurgjeldingar er òg tydeleg.
Aurgjeldsdialekten liknar på hemnværing og fosenmåla med desse draga:
- Adjektiv på -leg endar på -li (tustning: -le)
- Personlege pronomen har æ-uttale: æ, mæ, dæ (valsøyfjording ɛ, mɛ, dɛ; tustning: e, me, de)
- Nektingsadverbet er oftast itj i Stemshaug (som i Hemne og på Hitra) og varierer mellom ikkje/ittje og itt elles. Tustning og valsøyfjording har normalt berre ikkje.
Aurgjeldsdialekten liknar på andre nordmørsmål med desse draga:
- Det er monoftongering av ei til ɛ og øy til ö i stavingsinnlyd (hemnværing ɛi, öy). I store delar av området er au diftongert til ʌ i stavingsinnlyd, men dette er meir variabelt gjennomført, og det manglar heilt i nordaust.
Aurgjeldsdialekten liknar på både ytre nordmørsmål (Valsøyfjorden, Smøla, Averøya, Eide, delvis Tustna, Frei og Gjemnes) og hemnværing med at historisk rð blir uttala som tjukk l.
Døme på aurgjelding |
- För e tin va d vanli at fåłk rodd hell jikk nå dæm skuiłł iɲkvaiɲstan. D va dåli væga, så på sommara va d vanli å ro. Mæn på vintra va d manggång at d låg is iɲɲpå fjołå, å da löt dæmm ga. Vesst d va sny jikk dæm på sji, mænn vesst d va bærfråsst löt dæm ga på fotå, å d kunn varra strabasiøst vesst dæm ha stor böł, å d ha dæm myttjigått.
Ordtilfang |
Spesielle bokstavar: ë: mellomting av e og æ, som i ëne (einer), ł: tjukk l, ɲ: nj, som i hoɲɲ (hund), ö: mellomting av a og ø, som i öre (aure)
aiłł-bestandi-væg adj. ‘alltid’, bruka i staden for 'ałłvæg' når ein er lei av noko, døme: 'æ hełł på å bi lei tå sa råttja så e ałłbetandivær uttpå vitjen'
aiłł-me-sæ adj. 'berre så vidt'
aiłłvæg adj. ‘alltid’
aiɲɲa subst. 'pusten', døme: 'å dra aiɲɲa'
aiɲbłessiɲ adj. 'andpusten'
aiɲsan/aiɲsa adj. 'til å ta omsyn til'; mest nytta i nektande form: 'han e ittje aɲsain'
ałterert adj. ‘forkava/oppskjørta’
aparta adj. 'noko for seg sjølv/uvanleg', frå fransk «à part»
arbei prost verb ‘å gjera unyttig arbeid’
armast verb 'plundra'
atthåł adj. 'bakglatt', om ski
attikåmmiɲ/attikåmma adj. 'komen på etterskot', eller 'glømsk'
attlysiɲɲa subst. 'grålysinga'
attåbak prep. 'attover'
attåtsłæfft adj. 'svanger', om krøtter
Aur namn 'Aure' (Stemshaug/Aure sentrum)
avbakłe adj. ‘trasig/vanskeleg’, døme: 'dæm bodd nå så avbakłe te å'
bakels subst. 'vafler'
bakelspræst ‘subst. ‘prest som hovudsakleg rek gardtales for å drikke kaffi og et bakels’
balber verb 'barbera'
baiłł subst. 'ball'
baiłłfët subst. 'ballfeitt'
bałłstyring 'svanger 'ustyrleg/rebelsk fyr'
bałłstyrin adj. 'rebelsk'
bełłivołiɲ/bellivoła/bellivołe adj. 'rimeleg', døme: æ skull ha hafft ei bellivola stortrøy
bałłstyrin/ballstyra adj. 'vill/oppskjørta'
bandiger adj. 'svanger'
banått adj. 'svanger'
barhane subst. 'kongle'
bask subst. 'dyktig kvinnfolk, som får unna arbeidet'
bënkłevve adj. 'lett å få til'; ofte nytta i nektande form, døme: 'd va ittje så bënkłevve'
besætt adj. 'mykje'/så overlag'
bett verb 'strikka', døme: 'ho sett å bett håsså'
błankskjærmhuv subst. ‘skipperhuve’
błara ør verb uttrykk, døme: 'han blara ittje ør': ingen reaksjon
błavåtta subst. 'ullvottar, utan fingrar'
błessiɲ adj. 'gra, om småfe', døme: 'bottjen e błessiɲ'
błålåppin adj. 'frosen, slik at fingrane blånar'
błåsar subst. 'ein som er truande til litt av kvart', døme: 'han e nå mær så en błåsar'
błåstae subst. 'tungt føre, på grunn av at det har rægna i nysnø'
bokje adj. 'halvrått/halvtört', døme: 'han e sköydd, så hesjån e bokjn inda'
bół subst. 1) 'bord' (fjøl), 2) 'bord' (ståve-/kjøkenbord), 3) ‘den vertikale avstanden frå kanten av koppen ned til drykken’
bółrævvå subst. 'revne i bord i båt'
borti stör å vedje adj. 'aldeles tullete', døme: 'fårsłaje hass va borti stör å vedje'
botvon subst. 'von om at noko kan vølast'
brók subst. 1) 'bukse', frå gamalnorsk: 'brók', 2) 'kraftig tøystykke under buken på krøttera når dei vart heisa om bord i dampen'
brókgrei subst. 'bukseselar'
breddame subst. 'attmed', døme: 'han slo mjøtja breddame spaɲɲå'
brekkeł adj. 'i vegen for', døme: 'vægarbeie kom e brekkel fær slottonna'
breɲɲhætt subst. 'brennesle'
brókkjile subst. ‘gylf'
bróksjöłv subst. 'det at ein er så redd at ein skjelv i buksa'
brutuł subst. 'stor kraftig fyr'
bruttulje subst. ‘lite overtenkt handling’, døme: 'han ha vel fårre me ei bruttulje no egæn'
brøstveå subst. 'halsbrand'
brynstronk subst. 'brynstokk/behaldar for å ha brynet i når ein slo med ljå'
bråttagamp/bryttjagamp subst. 'hardbar/hardhendt fyr, som brukar meir krefter enn naudsynt'
bunning subst. 'strikketøy'
buɲɲingstekk subst. 'strikkepinne'
busseronk subst. 'arbeidsjakke, vanlegvis av dongeri'
bustinn adj. 'om vêret', døme: 'butinn e vêra'
byssjlag subst. 'yttergong, der ein set av seg skorne', døme: 'skonnan står utti bysjlaja'
bæłje verb ‘hyla/belja’
bøł subst. 'børe', døme: 'han ha stor bøł'
bøłtre subst. 'børtre'
børnskap subst. 'utstyr', døme: 'du må vel vøł børnskapen för du fer på sjyn'
børtɲ verb 'byrte', å skuva opp/ned veiken i lampa, så ho skein passeleg og ikkje osa, døme: 'kan du børtɲ lampå?'
bøssmar subst. 'bismar'
bækkre subst. 'ver' (hansau)
bæmmeł verb 'å drikka mykje og fort av noko', døme: 'han bæmła ti sæ ei heł mugg me sjör'
bæssta subst. 'sting', døme: 'han skull ått dåktra fer å fjærn bæstain'
bærsel subst. 'jammer/syting'
bætta subst. ‘ëjt storvołe głæfs me oppstabla meddagsmat, helst fłatbrø oppå å puɲɲi, me siłł (hełł fesk) å pottet emyłłå’
daiłłriɲ adj. 'i dårleg form'
dekkeł subst. ‘lealaus pynt’
dekkełdaiłł subst. ‘mildt skejllsord', ofte sagt til ungar
deł verb 'sikla'
deɲɲe verb ‘å gje nokon juling', døme: 'æ får veł ta å deɲɲgje tråłłpaɲtjen’
depił subst. 'rest', døme: 'det e att ën depił tå rørån, mæn antaggli fær lite ått inda ei paiɲɲkak'
dérme adj. 'nesten', døme: 'd va derme atn ha rodd-efrå dæm'
dessn adj. 'disig' (mest nytta i Stemshaug)
dol subst. 'svak lykt'
dommering subst. 'ståk/styr'
dragsjul subst. 'ein som dreg meg med seg verktøy og andre remediar, men ikkje legg det på plass etterpå'
drakster adj. 'plunder', døme: 'd e ëjt drakster me sa kunnå'
dra-ti-sæ verb 'hissa seg opp'
dræktig adj. 1) 'dræktig ku', 2) 'dræktig båt' (båt me stor lasteevne)
drubbin/drubba/drubbe adj. ‘i meste laget’, døme: 'd va drubbe langt'
drył verb 'å kasta/sparka/senda iveg'
dræve subst. 'kjeften', døme: 'kłappatt dræve!'
dråkuɲɲe/dråk subst. 'jente'
durabli/durabel adj. 'mykje/til gangs'
dussebang adj. ‘i ruskete form’ (til dømes ved forkjøling)
dvarsk adj. 'slapp/uopplagt'
dyɲɲblöt adj. 'søkkblaut'
dæmmeł verb 'fylla ei bøtte i ein gruɲɲ kulp, ved å legga ho forsiktig på sida og/eller bruka bøtta som ause'
døkti adj. 1) 'flink', 2) 'rikeleg', døme: 'han la iɲɲå døkti me skrå'
é subst. 'ærfugl'
e æftas 'i gårkveld'
ełing subst. 'byge'
ełłei adj. 'opphald mellom bygene'
ełt-att verb 'lata det vera litt att, døme: 'ełt att ën par baiłła'
ënast-me subst. ‘å verta alvorleg’ (når det går opp for ein at noko er alvorleg)
ënkarre subst. ‘einer’
esjiɲ/esja/esje adj. 'tam/likar folk', om dyr, døme: 'kåpplamme va esje'
ëterpong subst. 'sinnatagg'
fahłast verb ‘mislukkast’, døme: 'd fahłast'
fałafus adj. 'reisefeber', når ein kvidde seg for å reisa bort, eller er spent på turen
fałau adj. 'i god form, og i stand til å fara', døme: 'fresk å fałau'
fampin/fampa/fampe adj. 'ufanslig på grunn av mykje klede', døme: 'd e fampe me all sa kłeå'
faɲtstræk subst. 'ugagn/prette'
faɲtsyl subst. 'ein som gjer fantsreker'
faɲtutlægg subst. 'ein måte å legga ut småbåtar på'
faɲtått adj. 'om ein som gjer fantstræker'
farra nållessn verb 'fara uvettig', døme: 'no må du ikkje farra nallessn'
farsk/farskstör subst. 'upåliteleg person'
faskstræk subst. 'ugangs-strek', døme: 'dæm joł farkstrækå'
farskått adj. 'trollått'
fełiɲ subst. 'å verta redd', døme: 'han drog fełin ått sæ'
ferána adj. ‘forundra’
ferboł verb 'å festa ting, slik at dei ikkje bles bort'
fergæłeadj. 'for gale'
ferkjila adj. 'forhasta/forkava'
ferlekt adj. 'forlikte'
ferteraɲɲes adj. 'irriterande'
fernønn adj. 'bra', døme: 'd va fernønn atn vart oppjøs'
ferstår-sæ verb 'slik er det', døme: 'ja d ferstår sæ'
fertvart adj. 'vanskeleg/på tverke/sta', døme: 'd va nå fertvart at kua skułł kalv me vi va på buttittja'
fesjiɲ/fesja/fesje adj. 'om redskap som fangar fisk'. døme: 'nydårja va fesja'
fët subst. 1) 'feitt', 2) ‘feite i ball’
fjæłg sæ verb 'å fli seg', døme: 'han fjæłga sæ ått hæłjen'
fłatkak subst. 'ei flat kake steikt på omnsplata'
fłettjesiłł/fłakksiłł subst. 'flekt sild'
fłekkings verb 'lægg te flekkings': 'å legga på sprang'
fłite fingarn sin verb 'å jærra dåli arbeid, slik at ein får dårleg rykte'
fłöt subst. 'fløyte'
fłöt verb 1) 'fort' (frå gamalnorsk «fljot»), døme: 'klokka flöta' (klokka går for fort), 2) 'fløyta' (laga lyd)
frakk adj. ‘bra’ (mest nytta i nektande form), døme: 'han va ikkje frakk'
frakkar adj. 'betre', døme: 'å ho e nå frakkar nymærra læł'
framfusing subst. ‘ein som er om seg og tek seg til rette
frammi-di adj. 'hørt det før', døme: 'æ truł æ ha vårre frammi di för'
fritt-fersætt adj. ‘å gjera noko, som vert oppfatta som negativt, med vilje’
fråstnavvar subst. 'ein sløv [navar]], nytta for å halda varmen under fiske
fråsæfårrinn/fråsæfårra adj. 'forkava'
fyrau adj. ‘fyrug/kraftig’
fytiɲadj. 'såpass vind at det vart sjørokk'
færjekaffe subst. 'traktakaffe som har stått og putra ei god stund, slik at han er beisk'; namnet kjem av at denne type kaffe ofte vart servert på fergjer der det var lite trafikk, slik at kafféen kunne verta gamal før han vart seld
færrsæ adj. 'frampå for å skaffa seg fordelar'
förvækkå subst. 'forrige veke'
førreti tal '40'
førstje/førstjeuɲɲe subst. 'jente'
fåhe subst. 'problem/hending med uheldig utfall'
gabarinkapp subst. 'kappe av gabarin'
gaffe subst. 'tåpe/ein som er gaffåt'
gaffåt adj. ‘å oppføra seg dumt eller tåpeleg', frå fransk 'faire un gaffe' (gjera noko dumt)
gałe subst. 'gjerde'
gallurre subst. ‘luring/flåkjeft’
gammełsjy subst. 'roligare sjø etter at eit uver har lagt seg'
gapått adj. ‘å oppføra seg dumt eller tåpeleg'
gapstrækkå subst. ‘ugagnsstreker’
gapstör subst. ‘ein som oppfører seg gapåt/tåpeleg’
ga-te verb 'å dau', helst bruka om krøtter
ga tå sæ skonnaiɲɲ verb 'å satsa for stort (ta seg vatn over hovudet)'
gauder subst. ‘luring eller flåkjeft’
głaning subst. ‘andlet’, 'døme: midt i głaninga'
głeiɲɲ subst. ‘opning i skogen’
głir verb ‘å gjær głir tå’ (å driva ap med, men som oftast på tull)
głire adj. 'motlys', når ein ser mot sola til dømes
głirstör subst. 'ein som gjer glir'
głohopp subst. 'anna ord for «flatkak»'
glohærsk adj. 'huga på', døme: ho va glohærsk ærre læver å rågn'
głor ætte adj. 'huga på', døme: 'ho e alldeles glor ætte færskfesk'
głyiɲɲ adj. 'glyinn e auå': å sjå dårlig ut i augo, til dømes når ein er sjuk
głæffsinn adj. ‘snarsint og oppfarande’
głåm verb ‘å glo', døme: 'han sto nå der å glåma’
głåmskåp subst. 'egentleg eit apparat for å sjå på bilete, men i dag bruka om fjernsyn’
głåpprægn subst. 'kraftig regn'
głæfsiɲɲ/głæfsa adj. 'sint og oppfarande'
gommeł verb ‘gomla’, døme: 'dæmm satt å gommła å åt'
grakse subst. 'bottenfall i levertynna'
grei subst. 'seletøy'
greichå subst. 'morkake, i samband med krøtter'
griniɲ/grina/grinåt adj. ‘sutren/i dårleg humør'
grorvåłł/grorhaiłł subst. 'den eigenskapen at sår gror', døme: 'ho har go grorvåłł'
gruggłiɲɲ adj. ‘i ruskete form’
gröt subst. ‘graut’
grötpiɲɲ subst. 'saltmat til graut', døme: 'æ vart så væmmełmaga tå sa gröta, så æ lyt hent litt spittekjøtt te gröypiɲɲ'
grønsjettåburus adj. 'skjellsord'
gråł adj. 'havesjuk/lyst på', døme; 1) 'gråł ætte pæng', 2) gråł ætte læver å rogn'
gråłiɲ/gråła adj. 'ein/ei som er gråł etter noko'
göł verb 'syngja, men ikkje så fint', døme: 'dæm göla å sång'
gåɲgjarn subst. 'hengsle'
gåɲgspærr verb 'gangsperr/stiv i kropp og lemmar; mest i føtene'
gårp verb ‘rapa’, døme: 'han va antaggli mætt, fær han satt å gårga'
gåttarågn subst. 'overmoden rogn, som ikkje smakar godt lengre'
haggułe subst. 'ein spissbur, eller gauder'
haiłł på verb 'hella mot ei oppfatning', døme: 'han hałła på di han Pe å'
halvvokstring subst. ‘framvokstring/halvvaksen gut’
haiɲɲræv subst. 'rekkverk'
hałt subst. 'hassel '
hałvfjerrømming subst. båt med tre rom, pluss eit smalt midtrom (melå)'
halvlottkar subst. 'fiskar med halvlott'
hammeł verb 'ro attover'
hammełbainn subst. 'band av vier eller hamp som held årene på plass i kjeipane når ein hamlar'
hammełrom subst. 'rom der ein sit når ein hamlar'
hammeltåft subst. 'tofta ein sit på når ein hamlar'
hams sæ verb 'å retta på hår og kleda'
haɲɲaleddje subst. 'armar'
haɲɲbögarom subst. 'albogarom'
haɲɲåhaft adj. 'opprådd/handlingslamma', døme: 'æ vart mæstå haɲɲåhaft tå så okvass høvła'
hanskast me adj. 'dragast med'
harrnisk adj. 'illsint'
hater subst. 'kløe', døme: 'ho va plaga me hater e vingsterfota'
hau subst. ‘hovud’
haue adj. uttykk, døme: 'd va nå haue å d' (når noko er speielt/uvanleg)
haukråk verb 'å stypa haukråk: å rolla saman lekamen til ein ball og rulla seg nedover bakken'
haua på adj. 'hå lyst på', døme: 'ho va hauvva på potetkak'
hautułłiɲɲ/hautułła adj. 'svimmel'
hav subst. 'bøtte-/grytehandtak'
havaɲ adj. 'havande', døme: 'd e nå ën havaɲ båt'
heiłł subst. 'eller/kva med?'
heittgjort verb 'oppvarma' (om mat)
hełpå verb 'driva på'
hełått verb 'høveleg/til pass', døme: 'd kain bære hełått'
heɲt så høvd adj. 'nevenyttig'
hæsptre subst. 1) 'hespetre, 2) 'skjellsord om eit rafse kvinnfolk'
hevviłł subst. 'høvel'
hi/hin/hett pers. pron. ‘den/det andre i ho-/-han/inkjekjønn’
hil subst. 'snøre med søkkje og ongel'
hil verb 'lata søkkja fara til botnen, for så å dra innatt med jamn fart'
holsar subst. ‘stor og/eller ufansleg' (kan nyttast om ein mannsperson eller om ein ting)
hoɲɲ subst. 'hund'
hoɲgrau adj. ‘svolten/hungrig’
huɲɲer tal 100
hyjn subst. ‘hjørne’ (mest nytta i Stemshaug)
hyłłkak subst. 'anna ord for «flatkak»'
hyttj subst. 'klepp 'eit treskaft med ein stålkrok i enden; reiskap for å lempa fik inn i båten'
hyv verb 'kast'
hørsp subst. 'eit oferdrageli kvinnfålk' (skjellsord)
hørsp verb 'dra/trekkja', døme: 'han hørspa på sæ brótja'
hök subst. ‘hønsehauk’
hök verb 'ropa', døme: 'ka dæm står å höka ætte no da?'
höse subst. ‘ein som finn på og gjer mykje rart’
høyingvær subst. 'putevar'
hæsj/hæch subst. ‘hals’
hæks-ti-sæ verb 'eta fort', døme: 'vi har ta åss tija te å hæks ti åss mat för vi bynna å dra gana'
hærsk adj. 'harsk'
hæstsåvva verb ‘dubba av og småsova’ (slik som hestar ofte gjer)
håklakuł subst. 'ankel'
håłk subst. 'holke'
hållstrar adj. 'fyr som fer med/finn på mykje rart'
håntre subst. 'tåpeleg kvinnfolk'
hånstör subst. 'tåpeleg fyr'
hånåt adj. ‘tåpeleg’
håss/håsså subst. 'strømpe/stømper'
håssåbaɲɲ subst. 'strømpeband'
håssålæstå adj. 'utan sko/tøfler', døme: 'ho jikk e håssålæstå'
håssåsig subst. ‘strømpesig’
iggełpåłe/iggełpave subst. 'ein som iglar seg innpå andre'
illhört adj. 'tunghøyrd'
illhaua adj. 'motvillig'
illtåłau adj. 'hardfør/tåler mykje ilt utan å klaga'
ijnhål adj. 1) 'open innvendig', 2) 'svolten'
jammerdałł subst. 'sytkopp/ein som klagar og jamrar seg'
jarp subst. 'talatrengt person'
jessviɲt adj. 'lettvint'
jep subst. 'grimase', døme: 'han skjær jepå'
jester subst. 'jær'
jiggliɲɲ adj. 'litt skavel på sjøen (bår-jiggeł)'
jiggelværsk subst. 'ustødige saker'
joł adj. ‘moden', om frukt og bær
jurhåłłar subst. 'brysthaldar'
jyn verb å glo, døme: 'han står å jyne'
jærsæ adj. 'høver bra', døme: 'd jær sæ me na fargå der'
jøł verb 'gjorda', døme: 'jøł lasset'
kaffersłag? subst. ‘kva for noko?’
kakknaå/kakknøå subst. 'brøddeig'
kaillsnitiɲ/kaillvołiɲg adj. 'kald trekk'
kanalje subst. 'skøyer'
kanneflast verb ‘småsloss’
kanøffel subst. 'skøyer'
karrakłëɲ adj. 'øksn', om kvinnfålk
karrarkaiłł subst. 'den fyrste mannen frå ein annan gard som kom inn i stova etter at kvinnfolka hadde teke til å kara ull etter nyttår vart karrarkaiłł til ho som sat og kara'; han skulle då ha ei lita gåve, som til dømes stræmpeband
karravołiɲ adj. ‘kry’, døme: 'han va bra karravolinn'
kattskałłe subst. 'tåsk/tomsing', bruka som skjellsord
kattvask subst. 'snøgg/slurvut vasking'
kaułɲa verb 'vorten kald', døme: 'no ha vel kaffen kaułna?'
kaviɲ/kava adj. forkava'
kjeiłł subst. 'jente/kvinne'
kaviɲ adj. 'ansam/oppkava'
kjeiɲspak adj. 'lettkjenneleg'
kjetta verb 'å kila nokon'
kjettin/kjetta adj. 'kilen'
kjiɲtaskå subst. 'kusma'
kjift adj. 'skummelt'
kjon verb 'fora', døme: 'dæm kjona krøttera me silo'
kjyɲɲau adj. 'uvanleg kjælen', helst nytta om ungar, døme: 'ho e bra kjyɲɲau'
kjöłt subst. 'kulde'
kjørstjiɲ/kjørstja/kjørstje adj. 1) 'treig/tverr/vrang person', 2) 'rar smak i munnen', døme: 'æ vart kjørstiɲ e munna tå sa hæggbern
kjettiɲ/kjetta/kjettau adj. 'kilen'
kłakk subst. 'fiskeplass'
kjøłe adj. 'mykje', døme 1) 'd e kjøłe heitt', 2) 'kjøłe te greiå'
kłatter-bort verb] 'sløsa bort', døme: 'han klattra-bort pængan sin'
kledja verb 'klå'
klægg subst. 1) 'klegg' (insekt), 2) 'sagt på tull til ein kjynnau unge'
kłeɲhet subst. 'sjukdom'
kłeɲɲiɲ/kłeɲɲa/kłɲɲe adj. 'utilbørleg venskapleg'
kłure subst. 'ein fyr som fer med mykje rart', døme: 'han e nå ën kure'
kłæks subst. 'klyse', døme: 'spøttkłæks'
kłåpp subst. 'lita bru', døme: 1) 'låvkłåpp', 2) 'bru over ein bekk i marka'
kłårsjytt adj. 'god sikt nedover i sjøen'
kłåvvå subst. 'kløft', døme: 'd va ei stor kłåvvå ni bærja'
knyp subst. 'nype'
kóp verb] døme: 'han står nå der å kopa'
kotiɲ adj. 'stappmett'
krafskjærring subst. 'kjerring som tok i mot ungar når det vanskeleg/uråd å få tak i jordmor
krest-tu-sæ verb] 'å sleppa or seg noko (muntleg)', døme: 'han kresta tu sæ at lænsmainn va ën otaɲɲe'
krusægg subst. 'egg av poselen for å legga i [[verpekasse]n til hønene, for at dei skulle verpa betre'
krute gått verb] 'oveleg bra', døme: 'd va krute gått sakt'
kryshit subst. 'ein som er stolt utan grund' (meir nedsettande enn «karravołinn»)
krægdå subst. 'meslingar'
kråppklën adj. 'sjaber og ilt i kroppen', døme: 'æ vart alldeles kråppklën'
kułłt verb] 'skrøna, men mindre alvorleg enn å lyga'
kułłtmakar subst. 'skrønmakar/ein som snakker romsleg'
kunnaiɲ subst. fleirtal av ku, i staden for 'kjyrn'
kuriɲ adj. 'i pjuskut form'
kusjitrus/kurus subst. 'kuruke'
kvil dulin verb] 'kvila middag'
kvitsømmer subst. 'hvitsymre'
kvæssti verb] 'heva stemmen kraftig', døme: 'han kvæsstti skikkeli åttnå'
kåbbkłys subst. 'manet'
kålsvært subst. 'svarttrost'
kåłłkårra verb 'velta'
kåłtiɲ adj. 'om konsistens på fisk'; om ein tinar frosenfisk i varmvatn vert han kåłtin
kånnå subst. 'kona'. døme: 'han ha me sæ kånnå'
kårrabi subst. ‘kålrabi’
langlætt adj. 'lang i fjeset'
langsåmmt adj. 'kjedeleg'
laiɲɲviɲ subst. 'søraustleg vind'
lappe subst. 'frosk'
larve adj. 'vanskeleg/dårleg stellt', døme: 1) 'd va larve å få te', 2) 'd va bære larve mennå e går'
larvsjur subst. 'lurvut kvinnfolk, eller ei som slurvar med arbeidet'
lët/lëte subst. 'tidspunkt', døme: 1) 'kallas lët kjæm du?, 2) 'd va e meddagslëta'
ligga-ti-d verb] 'å ha det andsamt'
lisel subst. 'likeglad'
likæns adj. 'like'
links ti verb] 'rista i', døme: 'no må du oppfør dæ, hełł så ska æ kåm å links ti dæ'
lortpank subst. 'ein som har det med å skitna seg til'
loktn subst. ‘oppe i lufta’ (berre nytta i bestemt form: 'oppi loktn')
lommert adj. 'varmt og fuktig vêr'
lortporsk subst. 'ureinsleg kvinnfolk'
lygarstör subst. 'ein som lyg'
löparkjærring subst. 'kjerring som rek gardimellom og slarvar'
lörv subst. 'fille'
lörvått adj. 'fillut'
lösrepa adj. 'utan å bæra med seg noko'
løin skår adj. 'ujamn skår etter ljåslått'; då hadde slåttakaren «skjemt seg ut»
læggvatn subst. 'vatn, eller anna væske, for å få håret til å legga seg'
læmster adj. 'støl i kroppen'
lætt adj. 'farge', døme: 'kallas lætt e d på kvigåɲ'
låppkasse subst. 'seng'
lårmærrå adj. 'gangspærr/krampe i låra'
malabarisk adj. 'ein/ei som det ikkje nyttar å snakka fornuft til'
małur subst. 'briflabb'
marroder adj. 'utsliten/i dårleg form'
masjon subst. 'konfirmasjon'
masjonskammerat subst. 'nokon som gjekk for presten samstunde'
matvaiɲ adj. 'ein som ikkje likar all slags mat'
megałłe subst. 'mellomgolv'
meiɲ-sæ verb] 'blanda seg jamt og få rett tjukkleik og konsistens', når ein lagar mat til dømes
mełbakka subst. 'marbakke'
melå subst. 'midtrommet (smalt) i ein færing; ikkje alle færingar har eit slikt midtrom, men geitbåtane - som er vanlege i Aure - har det
menasjeri subst. 'utstyr', døem: 'd e frøkteli te menasjeri du har me dæ'
messabrent adj. 'svidd', døme: 'kakå vart messabrent'
moiɲ adj. ‘om vẽret, når det ser ut for at det skal verta ruskevêr'
moł verb 'å arbeida hardt', døme: 'han moła å breidd mökk'
moł subst. 'bråk'
mołjærri adj. 'arbeidssam'
mołskog subst. 'tettvaksen/uframkommleg skog'
mułbaɲɲ subst. 'snøre på sekk'
murrull subst. 'morild'
myhaɲtje subst. 'mygghank'
myrułłkjærring subst. 'teårskåmma grå-/kvithåra kjærring'; i samband med bilkjøring tilsvarande hattkaill
myttigått adj. ‘vanlegvis’
møssmör subst. 'myssmør'
möddje subst. ‘torsk’
möł verb 'maula', døme: 'han satt å möla pålægg'
möttaråkkå subst. 'ei fjøl med langt skaft, nytta for å skubba bort møkka attom krøtera'
møsså subst. 'myse'
møssådaiłł subst. 1) 'dall for myse', 2) skjellsord
måddje subst. 'torsk' (Stemsugen)
måłt subst. ‘molte’
månjøsst adj. 1) 'måneskinn', 2) 'oppstyr', døme: 'finn'en på d så ska d nå bi månjøsst łæł'
mått subst. 'møll', som gjer skade på klede, møblar og vekster
måttetiɲ/måtteta/måttete adj. 'skadd av mæll', døme: seɲɲa va måtteta'
måttkułå subst. 'møllkuler',
na pron. ‘denne’
nater adj. 'arbeidssam og uthaldane'
nau adj. 'nok', døme: 'd e nau no'
nausje/nösje adj. 'i snauaste laget’
neafærre adj. 'lei seg/nedstemt'
nebboł subst. 'nedbør'
nittje subst. 'feitthinne kring innvollane, som ein tek vare på når ein slaktar'
nittjefët subst. 'nittje nytta som baiłłfët'
nons subst. 'ettermiddagsmåltid' (omlag kl. fem)
nuggeł subst. 'bottenpropp i båt'
nuggełhåł subst. 'hol i botnen på båt, for å tappa ut sjø og regnvatn'
nuven subst. 'å ta nven tå: slita ut, setta i beit', døme: 'han tok mæstå nuven tånnå'
næggeł subst. 'nagle'
næppełt/næppłe adj. 'i snauaste laget’
nætau adj. 'sparsom'
nætt subst. ‘nøtt’
nötasam/nötasamt adj. 'dyktig/arbeidssam'
nötau adj. 'nøysam'
nøing subst. 'nok', ‘ta nøing: byrja å hjelpa’, døme: 'ho leksa opp færrnå tess ho tøkkt d byɲt å ta nøing'
nåjn pron. 'nokon'
nållessn adj. 'noko til', døme: 'nållessn te finver'
nå-så-nere adj. 'omtrentleg'
oansjitt adv. 'uansett'
obenau adj. 'vanskeleg å be'
obsternasi adj. 'stridsam/sjølvrådig'
obysræv subst. 'ugangkråke'
ofannsli adj. 'tunvindt/uhanterleg'
oferlekt adj. 'uvener'
ofullfat subst. 'storetar/ein som aldrig vert mett'
oframt adj. 'i tillegg til'
ofysiɲ/ofysa/ofyse adj. 'ufyseleg', døme: 'han va ofysinn utpå vitjen e dag'
ohaua adj. 'ikkje lyst til'
ohæpp sæ verb 'skada seg'
ohårveli adj. ‘ovleg’
oł subst. ‘ord’
ołstekk subst. 'selepinne'
omsałös verb 'ubekymra'
omsnakkaɲ adj. mest nytta i nektande form: 'ikkje omsnakkan' (ikkje til å tala om), døme: 'd va słekt spetakkel at d e ittje omsnakkaɲ'
om-sæ adj. 'frampå for å skaffa seg fordelar'
ongdiger adj. 'svanger'
oppfar subst. 'oppflått: krusningar på sjøeoverflata når silda står i overflata'; var eit teikn på at det var bra med sild
oppi d adj. 'ivrig/oppskaka'
oppjøs adj. 1) ‘opphaldsver’ 2) ‘oppglødd’ (om ein person), døme: 'han vart oppjøs dun fekk hør d'
oppskjørta adj. 'forkava’
oppstaɲɲar subst. 'påle/staur/stolpe'
oppsternasi adj. 'opprørsk', døme: 'sa halvvokstringan kan varre litt oppsternasi sommti'
orelin/orela/orele adj. ‘trasig’, ‘vanskeleg’, døme: 'd va ën orełin setervæg'
osjøttsam adj. 'uforsiktig'
oskaffna subst. 'dårleg oppførsel'
ostijn adj. ’om konistens på kokapotet, når poteten ryr sund som ost'
otaiɲɲe subst. 'ugangskråke'
oti subst. 'lite høveleg tidspunkt', døme: 'd va nå ei oti å staɲ-opp på'
ovøłiɲ adj. 'uforsiktig/uryddig', om ein person
ovætt verb 'besvima'
oæffiɲ/oæffa/oæffe adj. 'brukbar', døme: 'd va ittje så oæffe ta her'
pellar subst. 'tablett', døme: 'hå fekk nå pellara me dåktra'
pelker verb 'plukka på noko'
pelkerdaiłł subst. 'ein som pelkrar', ofte sagt til ungar som plukkar på ting
pjusjin/pjuska/pjuskått adj. 'pjusken'
pornuv subst. 'vriompeis'
perkarbainn subst. 'gummistrikk/gummipakning for Norgesglas'
pessferknytt adj. 'ulideli pissatronengt, men utan muligheit for å letta på trykket'
pikpåsse subst. 'spisspose'
pinsriå subst. 'ein periode med surt og kaldt vẽr før pinsa'
poppelkveɲ subst. 'kvinnfolk som pratat mykje'
pork-ottåɲ subst. 'styggtidleg'
porsktysk adj. 'uforståelig språk'
prakkast verb 'plundra'
prekkełarbei subst. ‘vanskeleg finarbeid’
pravat subst. 1) 'ugagn', 2) 'ein som gjer ugagn'
pravat verb 'gjera pravat'
prætt subst. ‘prette, lita ugangsgjerning utført på skjemt’
puiɲɲbrók subst. 'underbukse'
pæssa verb 'kviskra'
pøɲgeł verb 'plundra', døme: 'ho sett å pøɲgła me ei brok ho ska söm-om'
pøɲgełarbei subst. 'vanskelig arbeid'
pøɲgla-båt subst. 'når ein batt fast ein stein, eller eit utrangert juletre, under ein båt vart han vanskeleg/umuleg å ro; dette var ei populær prette som halvvaksne gutungar fann stor hugnad i'
pøɲgłått adj. 'trasig/vanslkelig'
pøsj/pøch subst. ‘pølse’
på hallinn/hallinna adj. 'knapt me tid', døme: 'd va på hałłinn at æ kom mæ me dampen'
på hæktn adj. 'berre så vidt', døme: 'd va på hæktn at æ skułł ha vårte fer sen ått færjån'
på læsstå adj. 'villstyri'. døme: 'han va ałłdeles på læstå'
på rave adj. 'dårleg utført'
på rusk adj. 'galen'
påłe subst. 'eigenrådig eller litt spesiell mannsperson', døme: 'd e påłe ja'
påpanka adj. 'kledd i tjukke tunge klede'
pårra verb 1) 'pirka i', døme: 'ongain satt å pårra e matn', 2) 'arbeida utan å få gjort noko særleg', døme: 'han sto nå der å pårra'
pårriɲ adj. om konsistens på fiskmat
påsmættarsko subst. 'sko som ein berre stikk føterne inn/ned i, som til dømes gamle sko der hekken er bortskåren, eller avskårne støvlar'
påssarygg subst. 'å bærra på påssarygg': å bæra nokon på ryggen, som oftast ungar
påte subst. 1) 'flått', 2) 'kjynnau (kjælen) unge'
påtår subst. 'påfyll'
raffsin/raffsa/rafse 1) ‘snarsint’, 2) 'ustabilt vêr', døme: 'han e raffsin me vêra'
raiɲheł adj. 'uten opning', døme: 'snyn ligg raiɲheł oppå marskå'
rakkeł subst. 'noko vind og bølgjer på sjøen'
rakkeł verb 'å gå seg ein tur', døme: 'han e ut å rakkła sæ ën tur'
rakkłe adj. ‘ustødig’
rakna-me-sæ verb 'vakna/få att medvitet'
ravarbei subst. 'dårleg utført arbeid'
ravgæłłe adj. 'alldeles feil'
ravvadall subst. 'rotkopp'
ravvełkałł/ravełłkjærring verb 'kall/kvinnfołk som rablar og snakkar'
reɲfåkk subst. 'snøkave'
riven-klår verb uttrykk: 'når vinden bles bort skyene'
rivjarn adj. ‘arbeidssam’, døme: 'ho e ëjt rivjarn te å arbei'
rognbakels subst. 'vafler laga av restar av rogn (frå fisk), blanda med vaffelrøre'
rokkeł subst. når det bles litt, døme: 'vindrokkeł'
rota adj. ‘oppkava å raffsa' (om kvinnfolk)
rote adj. ‘frykteleg’, døme: d va rote ka'n błas'
rotinn adj. 1) ‘frykteleg’, døme: 'hainn va rotinn me vẽra uttpå vitjen', 2) 'oppkava å raffsinn' (om mannsperson)
ruɲlætt adj. 'rund i fjeset'
røł subst. ‘tullprat/svada’
røłiɲ adj. 'rotete, om person som snakkar usammanhengande og rotut'
røss-e-håłł verb døme: 'mjøkja va så skjæmt at æ røss e håłł'
røvvgłæfs subst. 'revsaks'
ræmje verb ‘skrika’, døme: 'han ræmja å skrëk'
råsså subst. 'vindkast'
sa pron. ‘desse’
saɲskrå subst. 'lita brun flyndre'
sarv subst. ‘skrot’
sekdułi/sektułi adj. 'rolig og forsiktig, og kanskje litt gamaldags'
sekkełdaiłł subst. 1) 'ein/ei som siklar' (frå munnen), 2) 'ein/ei som siklar etter noko', døme: 'han sekła ætte færsksiłł'
seɲɲamat subst. 'barselmat'; mat som sambygdingane kom med, for at barselkona skulle sleppa unna matstellet dei fyrste dagane etter fødselen
sikasn adj. 'på sikasn', om nokon som ligg på det siste
siladråppe subst. 'nysila mjølk, som enda er varm'
sipskrå subst. 'kvinnfolk som lett tek til tårane'
sjaber adj. 'dårleg/sjuk'
sjellå adv. 'skjeldan'
sjisje/schiche adj. 'pinleg', døme: 'brotja mi revna da å klev-åver rettjå; å du d va schiche'
sjy subst. 'sjø'
sjył subst. 'seterbu'
sjyværsk/sjykłên subst. 'sjøsjuk'
sjøłåss/sjøłdåkk/sjøłsæ adj. 'for oss/dykk/seg sjølve'
sjølpessarbrók subst. 'kvinnfåłkuɲbrók så va åpa e skrava, slik at kjærringan slapp å ha tå sæ brótja nå dæm skull pess; d va vinli nå dæm hełtpå me utarbei, fer me sidt skjørt va d bære å huk sæ ne'
sjå-ti verb 'venta med/sjå tida an', døme: 'vi får sjå ti, om en bi likar me vẽra'
skabbernakel subst. 'eit magert kvinnfolk, døme: 'ëjt tynnt skabbernakeł'
skaffna subst. ‘oppførsel’ (mest nytta i nektande form), døme: 'd va ittje noiɲ skaffna'
skafte-grainn pron. 'ingen ting', døme: 'han sa ittje d skafte grainn'
skałłe subst. 1) 'skallen på hovudet', 2) 'ein fyr som finn på mykje rart'
skamvætt subst. 'vit til å skjemmast', om eit gjekk ut over vanleg folkeskikk
skapelon adj. ‘utforming’ (om ein båt til dømes)
skavêr subst. 1) 'uvêr', 2) 'om framfusande skjørtvesen (kvindfolk)'
skjettikk subst. 'søle'
skjettå subst. 'magesjau'
skjettåfarrang subst. 'farang med magesjau'
skjettårellik subst. 'skjellsord'
skjör subst. 1) 'surmjølk', 2) 'umoden kjerne i nøtt, som framleis er kvit'
skjømt adj. 'halvmørkt'
skjømming subst. 'i halvmørkret om kvelden, når det var for mørkt til å arbeida, men for ljost til å tenna lampa. 'Å hell skjømming': 'å sitja i skjømminga'
skołtværn subst. ‘hovudplagg’
skomsveitt adj. 'gjennomsveitt'
skrythæch subst. 'skrythals'
skottrae subst. 'småved og rusk som ligg att i skottet'
skoft verb 'skulka', døme: 'han skofta skułinn e går'
skoł porskhuse verb 'å skola hovudet i hendene'
skón verb 'driva dank', døme: 'han går nå der å skona'
skoppe subst. ‘bille’
skove subst. 'det som er fastbrendt i gryta'
skrangłe adj. 'ristete'. døme: 'd e skrangłe før e dag'
skrakkeł verb 'skratt', døme: 'han skrakkła å fłirt'
skrangłinn/skrangla adj. 'i dårleg form'
skravveldaiłł subst. 'ein som pratar mykje'
skravvelkall/skravvelkjærring subst. 'kall/kvinnfolk som pratar i eit sett'
skrokkełunne subst. ‘unge som oppfører seg dumt’
skrokklått adj. ‘dumm/tåpeleg’
skrommeł subst. ‘unyttig skrap’
skræpp subst. ‘skreppe/veske’
skuggreidd adj. 'uredd' (vanlegvis i nektande tyding), døme: 'han va ittje skuggredd' (han var ikkje lett å skrema)
skułlerar subst. 'lærar'
skvałłer subst. ‘skvalder/tomt/uinterresant og forstyrrande prat’
skvappeł subst. 'skvappling av bårer (bårskvappeł)'
skvættiɲ/skvætta adj. 'redd/nervøs av seg'
sköydd subst. 'skodde'
skåkredd/skåksky adj. 'om hest som skvett når han kjem borti skjekerne', døme: 'nymærra va e ørlittegrann skåksky'
skållåbøtt subst. 'bøtte med matavfall', ofte grismat
skårriɲ fær tongband adj. 'ein som er god til å prata for seg'
skvættból subst. 'ein bodgang over ripa, for å hindra at sjøen gjekk inn i båten'
sładderhank subst. 'ein som sladrar'
słarkskaffna adj. 'slurv'
słarskått adj. 'slurvut'
słarstje adj. 'slark', i eit hjullager til dømes
słëfft/schłëfft adj. ‘glatt’ (mest nytta om glatt barmark), dæme: 'd e słëfft borti sa skjettittja'
słokkriɲ/słokkra/slokkre adj. 1) ‘utmagra’, 2) 'tynn/snart tom', døme: 'mjøłsettjen hełł på å bi słokkriɲ'
słomsinn/słomsa/słomsåt adj. 'unøyaktig', døme: 'han va ën höse te å arbei, mæn han kunn varra litt słomsåt somti'
słukhæłs subst. ‘slukhals/storetar’
słuå subst. 'slegel' (for å trøska korn med)
słåp subst. ‘langvoksen fyr’, døme: 'ën lang słåp'
słævje verb ‘slevja/slafsa’, døme: 'hoinn słævvja å åt'
smałła verb ‘bråka’, døme: 'ongainn smałła slik at d va trasi å hør ka ho sa'
smełł-oł-ti verb 'å ikkje gi lyd frå seg', døme: 'd smałł ittje oł tinnå'
smere adj. 'for søtt', døme: 'd va smere ta her'
smötiɲ/smötja adj. 'tilgjord venleg'
snarra adj. 'tvinna'
snarragaidj subst. 1) tvinna gadd, 2) 'vriompeis'
snarrviɲ adj. 'irritabel'
snarsnytt adj. 'fort gjort'
snavveł subst. 'godteri'
snavveł verb 'eta godteri'
snavvełdall subst. 'ein som likar å snavla godteri'
sneddiɲ/snedda/snedde adj. 'lettvint/høveleg stor', døme: 'ta der va ei snedda vågn'
sneppłe/snøppłe adj. 'i minste laget/litt knappt'
snortiɲ adj. 'fortinn/sint'
sny subst. ‘snø’
snybom subst. ‘snø som legg seg på overflata av vatn/sjø’
snytfiłł subst. ‘lommetørkle’
snördaiłł subst. 'ein som er snørut'
snøs subst. 'ein som fer med mykje rart'
snåssa verb 'romsterera/snusa på ein nysjerring måte', døme: 'ka du fer å snåssa ætte du?' (ofte sagt til undar, når dei leitar etter noko godt, eller interessant)
snåvva verb 'snåve', døme: 'han fer nå å snåvva å dætt'
snåvviɲ/snåvva adj. 'ustødig/lett for å detta', døme: 'han ha vårte gammel å snåvviɲ'
sołe adj. 'ein som finn på/fer med mykje rart'
sołksam adj. 'om klede som er lett å skitna til'
sommel-sæ-te verb 'få det gjordt', døme: 'vest han no kunn ha somła sæ te å fått ut gane'
somliɲ adj. 'ein som somlar'
sos subst. ‘saus’
spark-kło subst. 'isbrodd'
spetje-på verb 'frysa på', døme: 'du ska jærn sjå atn bi så kall atn spetcj på e natt'
spir subst. 'problem/oppstyr', døme: 'd bi nå spir'
spisskammers subst. 'matbu'
spiss ørå subst. 'høyra godt etter, for å få med seg d som vert sagt'
staup-kuł/staupeł-ełing subst. 'krafti ełing (byge)' (mest nytta i Stemshaug)
speiiłł subst. ‘spegel’
spisk adj. 'frisk og opplagt'
spissbur subst. 'ein som finn på mykje moro'
spitte-Pe subst. 'kjøttmeis'
spjełing subst. 'tynn og forsiktig fyr'
spællfækteri subst. 'spetakkel/lurveleven'
spøå subst. 'stong', døme: 'kakspøå'
spøtje adj. 'risikabelt'
stakkałuɲɲe/stakkał subst. 'gut'
stakkfałł subst. 'oppbrett på stakk'
stannarlamp subst. 'lampe beregna på å stå på bordet'
starviɲ/starva/starve adj. 'starvinn kåst': 'mat som ikkje er god og difor vanskeleg å få i seg', døme: 'd va ën starviɲ kåst'
stomp subst. ‘stump’, ‘brød’ (før det er skore opp)
stoms adj. 'brått', døme: 'd kom stoms på'
stoppliɲ adj. 'stivbeint'
storframmuɲ subst. 'vitjing av nokon som sjeldan er innom'
storfæmti subst. 1) 'såjærrasviłt te kvinnfålk', 2) 'stor motorsykkel'
storhuɲɲer tal '120'
storkrøk subst. 'å gjera eit storkrøk': vera svært heldig
storkuling subst. 'storm'
stormiɲɲesj subst. 'storfolk'
stor på makt adj. (idomatisk) ‘nytta når ein vert overraska over noko nokon finn på eller gjer’
stortrøy subst. 'dressjakke'
strekkatrøy subst. 'kofte
stritje verb 'bremsa', døme: 'du lyt stritje to vesst d bynna å ga fær fort'
stronk å stratiɲ adj. 'stram og rank'
ströp verb 'kvela'
stötkuł subst. 'ein kraftig eling (byge)'
stuppułł subst. 'ein som er stivbent både e fotå å e hauvva'
styraɲ adj. 'ivrig på/etter', døme: 'han va höłt styrainn ætte læver å rågn'
styrvåł subst. 'rorpinen'
størtkłën adj. 'alvorleg sjuk'
suł subst. 'hespe'
suł verb 'hespe', døme: 'han sula inn dårja'
surskræpp subst. 'surt/sutrete kvinnfolk'
svartstiłłå subst. 'blikkstilla'
svav verb ‘tala om laust og fast’, døme: 'ka du svava om?'
svinstryt subst. 'skjellsord'
svøł rangt verb 'å få maten i vrangstrupen'
svæggå subst. 'tynn kjepp for å slå med', til dømes for å banka klede'
syɲɲost subst. 'ost laga av spreng mjølk'
syntjekor adj. 'frå einannan' (om ting), døme: 'du må varra ferskti no så d ittje dætt syntekor'
sytkråk subst. 'ei som klagar og jamrar seg'
syå subst. 'meslingar'
söphau subst. 'tullhau'
söttje subst. 'lite lodd for å dra fiskeredskap nedover i sjøen'
sørriɲ adj. 'sytåt'
sæł fłæsk adj. 'betyr at underkjolen, som er kvit som flesk, er synleg under skjørtkanten'
søtjo subst. 'myggliknande insekt, som stikk, og med ein klar summande lyd frå vengjene'
sætt-ti verb 'heva stemmen kraftig', døme: 'ho sætt-ti åttnå'
sætt-ætte verb 'skjenna/tala til rette'
sævje adj. 'sakte', døme: 'd jikk sævje'
såmnau adj. 'trøytt'
så-nættast adj. 'så vidt'
såjærrassviłł adj. ‘utruleg’ (i tydinga overraskande), dæme: 'han e såjerrasviłł ja'
såtta/såtta-tå verb 'sladra/spreia rykte'
såttabøtt subst. 'sladrehank'
tokkełhøn subst. 'tullkjærring'
ta pron. ‘dette’
talch subst. 'puslete fyr'
talchått adj. 'ikkje noko særleg tess'
tainnvarg subst. 'ein som er stor i kjeften'
tamp verb 'å slita', døme 'vi tampa å rodd'
tanna verb ‘springa’, døme: 'han tanna å sprang'
tarramöddje subst. 'raud-brun torsk'
tattagrei subst. 'brysthaldar'
taus subst. 'jente (Stemsaug)
teboł subst. 'oppstyr', døme: 'd va nåkkå te tebołå'
tedragels subst. 'problem/hending med uheldig utfall'
teks subst. 'søye'
te pærs uttrykk: 'skal overvinnast', døme: 'veskjiå ska te pærs'
te vokstraiɲ uttrykk: 'til å veksa i', døme: 'skonnann e e stöst laja, mæn dæm e te vokstrainn'
tijort adj. 'svanger'
tju tal 20
tjuvraidje subst. 'småtjuv'
tokkeł verb 'tull', døme: 'no tokła du'
tokkłåt/tokkła adj. 'tullut/senil'
tokkełdałł subst. 'tułłkałł'
tokkełhøn subst. 'tułłkjærring'
tokne subst. 'gjeller' (på fisk)
tołslått subst. 'toreslått'
tomrëpa adj. 'utan bør'
tomtre subst. 'tomme kassar, tønner, o.l.'
trebrætting subst. 'ein pengesedel som er så stor at han lyt brettast tre gongar for å få han ned i pengboka'
trełe adj. ‘vanskeleg’, døme: 'ta her va trełe å få te'
trołłpank subst. 'uskikkeleg fyr'
trełast verb 'plundra'
trivvlinar adj. 'trivelegare'
tryga verb 'gå', døme: 'skulongainn tryga å jikk'
trygå subst. 'sko'
trynveå subst. 'rennløtje for å ha rundt trynet på grisen, for å få han ut or bingen når han skal slaktast'
trynårgel subst. ‘munnspel’
trøkkert subst. 'dørhandtak'
trøy subst. 'jakke'
trøy sæ adj. 'underhalda seg'
trøå subst. 1) 'fiskarstong', døme: 'bambustrøå', 2) 'pedalar', døme: 'sykkeltrøå'
trækkspællhåsså subst. 'ëit resultat tå krafti håssåsig'
trångainɲ adj. døme: 'möttjatrångaiɲ'
tu adj. ‘or/frå/ut av’)
tusje/tucche adj. ‘frykteleg’, døme: d va tusje ja'
tufsiɲ/tufsa/tufse adj. ‘forsterkande ord’, døme: 1) d va tuffse ka'n snya, 2) d va ën tufsiɲ fin båt
tu-komminn/tu-komma adj. ‘utmagra’
tullhau adj. ‘tulling’ (skellsord)
tupp subst. ‘tosk’
tuv subst. 'tue'
tuvvå subst. ‘klut for å vaska golv ol. med’
tværpåłe subst. 'sta og vanskeleg fyr'
tvårrå subst. 'tvore'
tyri subst. 'trasig og vanslege folk'
tyttje adj. 'synast'
tæg/tæga subst. 'teig'
törv subst. 'torv
tös subst. 'jente', døme: 'setertös (budeie)'
tøłå subst. 'klede og anna som høyrer ein til'
tør subst. 'tiur'
tørv subst. 'plikt'
tå-hëna adj. 'rundare i kantane', døme: 'tå-hëna örjełłing' (aurgjelding som ikkje snakkar skikkeleg aurgjelding lengre)
tåłł subst. 'furu'
tåłv tal 12
tåpe subst. 'tosk'
tå-rakkla adj. ‘forvirra og utanfor’ (ofte nytta i tydinga senil)
tåsk-skaffna adj. 'dumheit'
tåtulla adj. ‘forvirra og utanfor’ (ofte nytta i tyinga senil)
ugga subst. 'finnar, på fisk'
uggiɲ/uddiɲ adj. 'føla seg i dårleg form'
uiɲɲ-hålt adj. 'is med snø oppå'
uɲɲseli adj. 'sjenert'
uɲɲsjitt adj. 'sjenert/forsiktig'
urriger verb 'ordna/styra med noko, som kanskje fører til litt støy', døme: 'ka du urigere me no?'
urrigering subst. 'styr/ståk', døme: 'det va mytty urigering för vi fekk d te'
urvin adj. 'trøyt og uopplagt'
utjort adj. ‘uflaks’, døme: 'd va nå utjord at æ skułł kåmma fer sent ått færjån'
utlée adj. 'så langt uti slekta at ein ikkje reknar det med lengre'
utliggaɲ verb 'opprådd', døme: 'han vart mæstå utliggaɲ'
utpågang subst. ‘nattleg friarferd på loftet til den utkåra’
utpå verb 'å gå utpå', døme: 'd kan varra orele å gå utpå nå låfttråppa knirska'
ut-tia adj. 'har gytt', døme: 'silla e ut-tia' (silda har gytt)
ut-varrann adj. 'såpass vêr at det går an å vera ute'
vabba verb] ‘å gå tungt’, døme: 'hainn gikk å vabba e jupsnya'
vabbe adj. 'tungt føre'
vabën subst. 'rull festa på ripa, for å dra snøret over'
vaddesålekt/vaddelekt adj. ‘var det så likt/slett ikkje’
vakkelvołe adj. 'lealaust'
vakrom subst. 'vondt i ledda, ofte på grunn av einsidig arbeid'
vałe subst. 'varde'
vałłiɲ/vałłe adj. tungt føre, døme: 'vałłe før'
vanjtarre subst. 'ein som er matvann'
varaugt adj. 'drygt å ta av'
vassdass subst. ‘WC’
vassgås subst. 'vasslilje'
vea verb ‘gå i noko som rekk oppetter føtene', døme: 'd va ittje jupar enn at d jikkan å vea'
veiłłe subst. 'motet', døme: 'ta veiłe tå'
véiɲ adj. ‘vedaktig’ (om konsistens på til dømes kålrabi)
vemskåpp subst. 'vims'
verrå subst. ‘stygg lukt’
vẽrtu verb 'klårne opp'
viłłspik subst. 'vill jente'
viɲögd adj. 'skjelaugd'
væg subst. 'veg'
væmmełmaga/væmmłin/væmmła adj. 'uvel i magen/lyst på saltmat'
væmmłe adj. 'blautt/ekkelt/kvalmt'
vøł verb 'bry seg med', døme: 'd bi veł hełst ittje vøłt'
våk subst. 'liten unge'
yłłöv tal 11
ækser verb 1) 'eksersera' (i militæret) 2) 'i overført tyding om nokon som likar å kommandera og bestemma', døme: 'ho va frøkteli te å ækser ti kałła sin'
æłnakka subst. 'almanakk'
æppełchin subst. 'appelsin'* ödder subst. 'older'
ætte hainn adj. 'etter kvart'
Ör namn 'Aure' (Ertvågsøya)
öre subst. 'aure'
ørfik subst. 'd å verta klypen i øre'
örjelling subst. 'aurgjelding'
ös/öster subst. 'ause'
øksn adj. ‘brunstig’ (om krøtter)
øłn adj. 'å halda varmen': 'æ löt slå flotje fær å hell øłn'
ømse det. 'ymist'
ømse-om det. 'annankvar gong'
ørsk subst. 'kvardag'
ørstoła subst. 'øyro'
åfattåarbei subst. 'arbeid ein gjer innimyllå'
åffse subst. 'bråkut framferd', døme: 'han for me ën åffse'
åffsiɲ/åffsa adj. 'oppkava', døme: 1) han va åffsinn uttpå vitjen e går', 2) 'han va åffsiɲ dan oppdaga at dæm ha narran'
åfyłłfat subst. 'ein som aldrig vert mett'
åjø/åjøn subst. 'støy/bråk'
åkkår adj. 'unnselig/forsiktig'
åł adj. ‘huga på’, døme: 'hainn va ål ætte måłłt'
åłder/åłster subst. 'støy/bråk'
åłet adj. 'altetande'
åłsveitt adj. 'gjennomsveitt'
åmaiɲɲa verb 'overmanna/utmanøvrert'
ångełvar adj. 'skvetten/lettskremt'
årre subst. ‘orre’
åsynet subst. 'i andletet', døme: 'han fækk sola mett e åsyne'
åsynt adj. ‘forundra’
åteti tal '80'
åthåł subst. 'hol i isen på grunn av at sola skin på han (helst utpå vårparten)'
åttdagga subst. 'ei veke'
åvelag adj. 'bra', døme: 'd vart nå åvelag te finvêr'
åvelagshët subst. 'storbra'
åvaboł subst. 'nedbør'
åvełt adj. ‘åvelt’, døme: 'hainn låg e åvełt borti sofaa'
åverila adj. 'forhasta'
åværje subst. 'om ein stokk eller liknade, som vart nytta for å slå eller forsvara seg med', døme 'ho bruka liminn så åværje'
Litteratur |
- Barlaup, Asbjørn, Melland, Anna Lovisa og Todal, Anders S., Tu Aurgjelda 1998, Årbok for Aure Historielag, Aure Historielag, 1998.
- Grip, Olav, Målet i Aure, Hovedoppgåve, Universitetet i Oslo, 1945?.
- Jenstad, Tor Erik og Dalen, Arnold, Trønderordboka, Tapir Akademiske Forlag, 2. utg., 2002.
Denne artikkelen er ei spire. Du kan hjelpe Nynorsk Wikipedia gjennom å utvide han.
Denne artikkelen er ei spire. Du kan hjelpe Nynorsk Wikipedia gjennom å 
