Fader vår
James Tissot sitt måleri The Lord's Prayer i Brooklyn Museum
«Fader vår» (latin Pater noster) eller «Herrens bøn» er ei av dei mest sentrale kristne bønene; det var denne bøna Jesus lærte disiplane. Ho finst i to ulike versjonar, Matt. 6:9–13[1] og Luk. 11:2–4[2]. Versjonen frå Matteusevangeliet er den som blir nytta mest.
Fadervåret er ein del av Jesu bergpreike. Bøna er vend til «Vår Far i himmelen», og sett saman av sju bøner; tre som gjeld tilhøvet mellom Gud og menneskja, fire som gjeld tilhøvet mellom menneske. Avslutninga («For riket er ditt» o.s.v.) er ikkje med i dei eldste handskriftene, og vart truleg lagd til då bøna vart nytta i gudstenesta. Ho kan vere henta frå ei lovprising som i følgje 1. Krønikebok 29,1 vart nytta av kong David.
I den kristne gudstenesta inngår fadervåret som ein del av liturgien ved dåp og nattverd. Om det ikkje er dåp eller nattverd, vil liturgen avslutte kyrkjebøna med å be «Fader vår». Tekstgrunnlaget kan i Den norske kyrkja vere preiketekst femte sundag etter påske.
I Den norske kyrkja avgjer soknerådet om kyrkjelyden skal nytte omsetjinga frå 1985 eller 2011. Det er også høve til å bruka Fadervår etter 1920-liturgien.[3]
Innhaldsliste
1 2011-utgåva
2 1985-utgåva
3 1920-utgåva
4 1891-utgåva
5 Norrøn tekst
6 På latin
7 Bakgrunn
8 Kjelder
2011-utgåva |
Jesus Kristus lærer disiplane å be. Carl Heinrich Bloch, Nationalhistoriske Museum på Frederiksborg Slott i Danmark
Vår Far i himmelen!
- Lat namnet ditt helgast.
- Lat riket ditt koma.
- Lat viljen din råda på jorda slik som i himmelen.
- Gjev oss i dag vårt daglege brød,
- og tilgjev oss vår skuld, slik vi òg tilgjev våre skuldnarar.
- Og lat oss ikkje koma i freisting,
- men frels oss frå det vonde.
- For riket er ditt og makta og æra i all æve.
- Lat namnet ditt helgast.
Amen.
1985-utgåva |
- Fader vår, du som er i himmelen.
- Lat namnet ditt helgast.
- Lat riket ditt koma.
- Lat viljen din råda på jorda så som i himmelen.
- Gjev oss i dag vårt daglege brød.
- Forlat oss vår skuld, som vi òg forlèt våre skuldmenn.
- Før oss ikkje ut i freisting,
- men frels oss frå det vonde.
- For riket er ditt, og makta og æra i all æve.
- Fader vår, du som er i himmelen.
Amen.
1920-utgåva |
- FADER VAAR, du som er i himmelen!
- Lat namnet ditt helgast;
- lat riket ditt koma;
- lat viljen din raada paa jordi som i himmelen;
- gjev oss i dag vaart daglege brød;
- og forlat oss vaar skuld, som me og forlet vaare skuldmenn;
- og før oss ikkje ut i freisting;
- men frels oss frå det vonde.
- For riket er ditt, og magti og æra i all æva!
- FADER VAAR, du som er i himmelen!
Amen
1891-utgåva |
- Fader vaar, du som er i himlom!
- Ditt namn verte helgat!
- Ditt rike kome!
- Din vilje verte, som i himmelen, so og på jordi!
- Giv oss i dag vaart daglege braud!
- Og forlat oss vaar skuld, som og me forlata vaare skuldmenner!
- Og før oss ikkje inn i freisting!
- Men frels oss fraa det vonde!
- Fader vaar, du som er i himlom!
Amen.
Norrøn tekst |
- Faðir várr sá ert á himnum,
- helgist nafn þitt,
- til komi ríki þitt,
- verði vili þinn svá sem á himni, svá ok á ;:brauð várt hversdagligt gef þú oss í dag,
- fyrirgef þú oss sakir várar, svá sem ok vér fyrirgefum skuldurum várum,
- ok eigi leiðir þú oss í freistni,
- heldr leys þú oss frá illu!
På latin |
Evangelisten skriv ned Matteusevangeliet; handskrift frå ca. år 800, i Trier Stadtbibliothek
- Pater noster, qui es in cælis
- sanctificétur nomen tuum;
- Advéniat regnum tuum, fiat volúntas tua,
- sicut in cælo et in terra.
- Panem nostrum quotidiánum da nobis hódie;
- et dimítte nobis débita nostra, sícut et nos dimíttimus debitóribus nostris.
- Et ne nos indúcas in tentatiónem;
- sed líbera nos a malo.
Bakgrunn |
Ved kongeleg resolusjon av 25. juli 1891 vart Blix si utgåve av Luthers katekisme på landsmål tilllaten brukt i den offentlege norske skolen.
I 1908 vart Hognestad si omsetjing av Altarboka autorisert. Teksten ovanfor er henta frå Utdrag or altarboki, Kristiania 1920.
I 2006 brukte kyrkjelyder med nynorsk liturgi i hovudsak omsetjinga slik ho lyder på nr 950 i nynorskutgåva av Norsk Salmebok frå 1985.
Den norrøne teksten er henta frå Eskeland og Liestøl: Gammalnorsk, Oslo 1965. Den latinske teksten er henta frå Lov Herren Katolsk salmebok, Oslo 2000.
Kjelder |
↑ Matt. 6,9-13 ved bibel.no
↑ Luk. 11,2-4
↑ Frå Gudstenesteboka 2011 (PDF)
