Fdzfgy

	Førde kommune;
	; kommune;
; ; ; ;	; ; kommunevåpen ;
	; ; kommunevåpen ;
Land;	; Noreg;
; Fylke;	; Sogn og Fjordane;
	;
; Adm.senter;	; Førde;
	;
Areal;	586 km²;
- land;	555 km²;
- vatn;	31 km²;
	;
Folketal;	13 089 (1. januar 2018);
Folketettleik;	; 24 / km²;
	;
	;
; Målform;	nynorsk;
; Ordførar;	Olve Grotle (H);
	;
; Kommunenr.;	1432;
	;
	; ; ; ; ; ;
	; Wikimedia Commons: Førde;
	; Nettstad: www.forde.kommune.no;
	;

Denne artikkelen handlar om kommunen Førde i Sogn og Fjordane. For tettstaden Førde i Hordaland, sjå Førde i Sveio.

Førde er ein kommune i Sunnfjord i Sogn og Fjordane fylke på Vestlandet. Namnet Førde kjem av "firði", som tyder "inst i fjord". Førde kommune strekkjer seg frå inst i Førdefjorden til Jostedalsbreen. Han grensar til Jølster ved Moskog, til Sogndal på Jostefonn, til Gaular ved Rørvikfloten i Haukedalen og ved Langeland, til Askvoll vest for Heilevang og til Naustdal frå stranda aust for Naustdal sentrum og i øvre Angedalen. Førde er den største kommunen i Sogn og Fjordane etter folketal og har vore det sidan 2007, då han vart større enn Flora kommune.

Tettstaden Førde har hatt ein kraftig vekst dei seinare åra, og utvikla seg til å bli eit senter både i kommunen og i fylket. Førde er i dag ein moderne bygdeby med handel, service, helsevesen, kommunikasjon, utdanning og kultur.

Flyplassen Førde lufthamn, Bringeland ligg i nabokommunen Gaular.

Innhaldsliste

1 Samfunn
- 1.1 Grender/tettstader

2 Næringsliv

3 Historie
- 3.1 Folketalsutvikling

4 Kultur
- 4.1 Kommunevåpen
- 4.2 Verd å sjå

5 Kjende førdianarar

6 Kjelder
- 6.1 Fotnotar

7 Bakgrunnsstoff

Samfunn |

Grender/tettstader |

Førde

Angedalen

Erdal

Haukedalen

Holsen

Mo

Solheimsdalen

Sunde

Næringsliv |

Førde er fylkessenter for utdanning, kultur og samferdsel, men byen er kanskje best kjend for å vere eit handelssentrum i Sogn og Fjordane. Byen har 4 store kjøpesenter, best kjend er kanskje Handelshuset med sine 60 butikkar. Elles har det vorte offentleg kjend at ingen annan norsk kommune har like mange frisørsalongar pr. innbyggjar som Førde. Dei seinaste åra har fleire store landsdekkande kjeder etablert seg i kommunen, der i mellom Biltema, Coop Extra og Hennes & Mauritz.

Historie |

Frå det kommunale sjølvstyret vart innført i Noreg i 1837, gjennom formannskapslovene, og fram til 1896 omfatta Førde kommune kyrkjesokna Førde, Holsen og Naustdal. I 1896 vart Naustdal skilt ut som eigen kommune. I 1965 vart kommunegrensene regulerte, og grendene frå Furevik i aust til Heilevang i vest på sørsida av fjorden frå Naustdal innlemma i Førde. Solheimsdalen og Fauske kom også med. ^[1]

Prokuratoren Andreas Gunnerus Lind var den fyrste ordføraren i Førde, og sat frå 1838 til 1840. Kring 1870 vart det skipa Bondevenforeining, og dette vart det fyrste «politiske partiet» i både kommunen og fylket. Bondevenforeininga var avleidd av «jaabækianarane» på riksplan.^[1]

Staten utpeikte Førde som vekstsenter i 1965, og kommunen fekk med det hjelp til etablering og utvikling av industri og kulturtilbod. I 1997 fekk byen bystatus.

Folketalsutvikling |

Folketalsutvikling for Førde kommune frå 1920:

1.12.1920^[2]	1.12.1930^[3]	3.12.1946^[3]	1.1.1951^[4]	1.1.1961^[4]	1.1.1971^[4]	1.1.1981^[4]	1.1.1991^[4]	1.1.2001^[4]	1.1.2010^[4]
2623^a	2764^a	3082^a	3080^a	3399^a	4728	7427	8744	10 647	12 035

^aTalet omfattar ikkje eit område som var del av Naustdal kommune fram til 1964, då det vart overført til Førde kommune. Dette området hadde då 265 innbyggjarar, og utgjorde den delen av Naustdal kommune som låg sør for Førdefjorden.

Kultur |

Kommunevåpen |

Førde sitt kommunevåpen er teikna av Inge Rotevatn. Motivet er tre frå ardskjer/plogjarn på raud botn. Desse skal symbolisere landbruk (primærnæringa), vekst (vekstsenter) og utvikling (region og fylkessenter).

Verd å sjå |

Naturen: fossane og fjella

Førdehuset

Skulpturen Laksen

Førde kyrkje

Statuen av Oddvar Torsheim

Kulturskulen/gamlebanken med Haarklousalen

Sogn og Fjordane Kunstmuseum

Sunnfjord museum/Movika

Kjende førdianarar |

Johannes Haarklou (1847–1925), komponist, organist og dirigent

Anders Martinus Erdal (1856-1932), lærar, bonde og politikar

Johnnes H. Vie (1930-2014), fjordhestentusiast og songar

Kjell Opseth (f. 1936), politikar

Oddvar Torsheim (f. 1938), multikunstnar

Olaug Nilssen (f. 1977), forfattar

Alexander Ødegaard (f. 1980), fotballspelar

Rolf Reikvam (f. 1948), politikar

Morten Sandøy (f. 1964), journalist og programleiar

Solveig Barstad, programleiar på TV 2

Kjelder |

Fotnotar |

↑ ^1,0^1,1 «Kommunehistoria i Førde» på fylkesleksikonet til NRK Sogn og Fjordane.

↑ Statistisk årbok for kongeriket Norge 40de årgang, 1920 (Det statistiske centralbyrå, 1921)

↑ ^3,0^3,1 Statistisk årbok for Norge 69. årgang, 1950 (Statistisk sentralbyrå, 1950)

↑ ^4,0^4,1^4,2^4,3^4,4^4,5^4,6 Folkemengd i Førde 1. januar kvart år frå 1951, frå Statistisk sentralbyrå

Bakgrunnsstoff |

Kommunefakta Sogn og Fjordane (Statistisk Sentralbyrå)

NRK Sogn og Fjordane Fylkesleksikon

Førde Internasjonale Folkemusikkfesival

Arkiv frå Førde kommune

Kommunale arkiv. Henta frå Arkivportalen.no

Privatarkiv. Henta frå Arkivportalen.no

Denne geografiartikkelen er ei spire. Du kan hjelpe Nynorsk Wikipedia gjennom å utvide han.

[KomhisNRK-1] 1,0^1,1 «Kommunehistoria i Førde» på fylkesleksikonet til NRK Sogn og Fjordane.

[ssb1920-2] Statistisk årbok for kongeriket Norge 40de årgang, 1920 (Det statistiske centralbyrå, 1921)

[ssb1950-3] 3,0^3,1 Statistisk årbok for Norge 69. årgang, 1950 (Statistisk sentralbyrå, 1950)

[ssb-4] 4,0^4,1^4,2^4,3^4,4^4,5^4,6 Folkemengd i Førde 1. januar kvart år frå 1951, frå Statistisk sentralbyrå

Kommunar i Sogn og Fjordane
Sogn	Aurland Balestrand Gulen Hyllestad Høyanger Leikanger Luster Lærdal Sogndal Solund Vik Årdal
Sunnfjord	Askvoll Bremanger Fjaler Flora Førde Gaular Jølster Naustdal
Nordfjord	Bremanger Eid Gloppen Hornindal Selje Stryn Vågsøy

搜尋此網誌