Fdzfgy

Zürich Tysk: Zürich Fransk: Zurich
Våpenet til Zürich
Kart som viser kor i Sveits Zürich ligg.
Hovudstad	Zürich
Språk	tysk
Folketal	1 371 007 (2011)
Areal	1 729 km²
Folketettleik	793/km²
Forkorting	ZH
Kanton sidan	1291
Høgaste topp	1292 m (Schnebelhorn)

Zürich er ein kanton i det nordlege Sveits. Kantonen har eit areal på 1 729 km2 og hadde 1 371 007 innbyggarar i 2010. Zürich er den mest folkerike kantonen i Sveits. Byen Zürich er hovudstad i kantonen.

Utsyn over delar av byen Zürich

Zürich slutta seg til det sveitsiske eidsforbundet i 1353, og høyrer såleis med til «dei åtte gamle stadene».

Geografi |

Kart over dei tolv distrikta i kantonen Zürich

Kantonen grensar i nord til delstaten Baden-Württemberg i Tyskland, og til kantonane Schaffhausen i nord, Thurgau og St. Gallen i aust, Schwyz og Zug i sør og til Aargau i vest. Høgste fjellet er Schnebelhorn, 1 292 meter over havet, på grensa mot kantonen St. Gallen. Lågastliggande punktet er på Rhinen ved Weiach, 330 moh. Zürichsjøen, i sørdelen av kantonen, er den einaste større innsjøen.

Språk og samfunn |

Tysk er skriftspråk i Zürich, medan zürichtysk, ein variant av sveitsartysk, er talemålet. Reformatoren Huldrych Zwingli vart i 1519 prest i Grossmünster i byen Zürich, og trass i at han vart drepen i 1531, vart heile kantonen verande protestantisk. I dag er 43% av innbyggarane protestantar, dei fleste av desse er medlem av Schweizer Reformierte Kirchen. 31% soknar til den romersk-katolske kyrkja, som følgje av stor innvandring til kantonen frå Sør-Europa.

Distrikt og kommunar |

Kommunekart over kantonen Zürich

Zürich består av 12 distrikt (bezirke), som er delt opp i til saman 171 kommunar. Dei tolv distrikta har namn etter adminstrasjonsbyen, og er Zürich, Affoltern, Andelfingen, Bülach, Dielsdorf, Dietikon, Hinwil, Horgen, Meilen, Pfäffikon, Uster og Winterthur.

Historie |

Kantonen Zürich består av land som byen Zürich kjøpte etter at han i 1218 vart fri (reichfrei) det direkte keisarstyret. Oppkjøpa var særleg omfattande etter lauga i byen gjorde opprør i 1336. I 1351 slutta Zürich seg til det sveitsiske eidsforbundet. Den lågareliggande delen av kantonen vart innlemma i 1362. Dei nordlege delane av kantonen, opp til elva Rhinen, vart lagt til kantonen då byen Zürich i 1468 kjøpte Winterthur frå habsburgarane. I 1803 fekk landområde vest i kantonen høve til å knyte seg til kantonen Aargau.

Under ei folkeavrøysting i februar 2005 godkjende folket i Zürich ei ny grunnlov for kantonen. Den nye grunnlova, som trådde i kraft januar 2006, erstatta ei grunnlov frå 1869.

Kjelder |

Bakgrunnsstoff |

Commons har multimedia som gjeld: Kantonen Zürich

Originaltekst av Kantonen Zürich ved Wikisource.

• Kantonen Zürich si offisielle webside

Kantonane i Sveits
Aargau | Appenzell Ausserrhoden | Appenzell Innerrhoden | Basel-Stadt | Basel-Landschaft | Bern | Fribourg | Genève | Glarus | Graubünden | Jura | Luzern | Neuchâtel | Nidwalden | Obwalden | Schaffhausen | Schwyz | Solothurn | St. Gallen | Thurgau | Ticino | Uri | Valais | Vaud | Zug | Zürich