Fdzfgy

Norske statsministrar gjev oversyn over statsministrar i Noreg. Statsministeren er regjeringsleiar og vart peika ut av Kongen til å leia regjeringa med parlamentarisk grunnlag.

Sjølv om tittelen statsminister blei introdusert i 1814, fekk han sitt noverande innhald gjennom reformer i 1873 og 1884. I 1873 avskaffa Oskar II det kvilande statthaldarembetet^[1] og rolla som fyrstestatsråd blei forma om til ein aktiv regjeringsleiar: statsministeren. I 1884 knesette det norske Stortinget prinsippet om parlamentarisme;, det at regjeringa skal gå ut frå eller ha støtte frå eit fleirtal i nasjonalforsamlinga.

Perioden frå 1814 til 1873 |

Peder Anker var statsminister i Stockholm frå 1814 til 1822.

Frederik Stang, den fyrste regjeringsleiaren med tittel statsminister

Johan Sverdrup, den fyrste parlamentariske statsministeren

Christian Michelsen, statsminister under unionsoppløysinga i 1905.

I det meste av den tida Noreg var i union med Sverige var det ansvaret som i dag ligg til statsministeren delt på fleire roller. Representanten til kongen i landet, og regjeringas leiar, var statthaldaren. Han vart titulert visekonge om det var ein kongeleg som hadde embetet. Ein av statsrådane hadde i tillegg til sitt eiga departement rolla som førstestatsråd eller regjeringens formann.^[2]

Førstestatsråd var leiar av regjeringa i dei periodane statthaldarembetet var ledig. Tittelen statsminister blei i den same perioden nytta om den norske regjeringas representant i Stockholm, og denne – som sat nær kongen – hadde rang framføre kollegaen sin i Kristiania.

Stillingane som statsråd var i utgangspunktet embetsstillingar, og for den fyrste delen av perioden blir dei fleste statsrådstillingane, og som førstestatsråd og som statsminister i Stockholm, sett på som avansementstillingar for embetsverket. Det skjedde, særleg mellom 1860 og 1884, ein glidande overgang frå embetsstillingar til politiske utnemningar.^[3]

Statthaldarstriden mellom Stortinget og dobbelmonarken var årsak til at embetet frå 1856 var ubesett. Etter at Oskar II i 1873 avskaffa embetet, gjekk tittelen statsminister over til å gjelde for leiaren av regjeringa i Noreg.

Statsministrar 1873–1945 |

1940–45: Andre verdskrig |

• Statsminister og leiar for London-regjeringa i eksil 1940–1945: Johan Nygaardsvold
  


• Statsminister: Vidkun Quisling, (NS) (9.–15. april 1940)


• Formann for Administrasjonsrådet: Ingolf Elster Christensen (15. april–25. september 1940)


• 
  Kommissariske statsrådar (1940–1942)


• Ministerpresident: Vidkun Quisling, (NS): (1942–1945)

Statsministrar frå 1945 |

Norske statsministrar etter 1945

Forklaring: - Gult=KrF - Raudt=Ap - Grønt=SP - Blått=Høgre

• 
  Einar Gerhardsen (1945-1951)


• 
  Oscar Torp (1951-1955)


• 
  Einar Gerhardsen (1955-1963)


• 
  John Lyng (1963)


• 
  Einar Gerhardsen (1963-1965)


• 
  Per Borten (1965-1971)


• 
  Trygve Bratteli (1971-1972)


• 
  Lars Korvald (1972-1973)


• 
  Trygve Bratteli (1973-1976)


• 
  Odvar Nordli (1976-1981)


• 
  Gro Harlem Brundtland (1981)


• 
  Kåre Willoch (1981-1986)


• 
  Gro Harlem Brundtland (1986-1989)


• 
  Jan P. Syse (1989-1990)


• 
  Gro Harlem Brundtland (1990-1996)


• 
  Thorbjørn Jagland (1996-1997)


• 
  Kjell Magne Bondevik (1997-2000)


• 
  Jens Stoltenberg (2000-2001)


• 
  Kjell Magne Bondevik (2001-2005)


• 
  Jens Stoltenberg (2005-2013)


• 
  Erna Solberg (2013-)

Sjå òg |

• Statthaldarar i Noreg


• Lengst sitjande norske statsministrar


• Norske regjeringar


• Norske finansministrar


• Norske utanriksministrar


• Norske landbruksministrar


• Norske kulturministrar

Referansar |