Pengesetel er eit betalingsmiddel i form av ein papirlapp av ein fastsett storleik og kvalitet, og med eit fastsett motiv, vanlegvis trykkja i store serier på eit trykkjeri etter autorisasjon av styresmaktene. Saman med myntar går setlar under nemninga kontantar eller pengar. Dei kan brukast ved kjøp og sal, og er upersonlege i den meininga at alle som hovudregel har rett og plikt til å gjere opp med pengesetlar i handel og andre økonomiske tilhøve. Men når det gjeld store summar er det vanleg, og i somme høve naudsynt, å nytta andre framgangsmåtar enn å betale med kontantar, og for folk flest har dessutan elektroniske betalingsordningar erstatta kontantar i dei fleste daglege små og store transaksjonane.
Både private og offentlege bankar kan utskrive pengesetlar etter visse reglar. I moderne tid blir likevel pengesetlar så godt som utelukkande skrive ut av statlege sentralbankar, som t.d. Noregs Bank eller Bank of England, og slike setlar gjeld som betalingsmiddel i alle bankar og forretningar i det aktuelle landet.
Dei fleste pengesetlar inneheld tryggingstiltak for å forhindre forfalsking, blant anna kopartrykk, vassmerke og ultrafiolette merke.
Innhaldsliste
1Historie
2Sjå òg
3Kjelder
4Bakgrunnsstoff
Historie |
Opphavleg var pengar synonymt med myntar, og verdet av pengar vart avgjort av materialen dei var laga av, først og fremst gull eller sølv, og mengda av dette. Fordi det er tungvint og farleg å frakte større mengder edelt metall og fordi det til tider var mangel på edelt metall til mynt, byrja ein å skrive ut garantibrev, normalt i form av ein lovnad om ved forespørsel å utbetale ei viss mengd edelt metall som var lagra ein nærare angjeven stad.
Kinesisk engesetel frå Song-dynastiet.
Dei eldste pengesetlane som er kjent vart skrive ut i det 600-talet i Kina. Før dette finn ein òg garantibrev, men desse var personlege og kunne dermed berre unntaksvis brukast direkte som betalingsmiddel. Etter kvart vart garantibreva upersonlege, slik at dei kunne brukast som betalingsmiddel som var gyldige innanfor eit angjeve område eller i ein spesiell bank.
Sjå òg |
Norsk krone
Norske pengesetlar
Valuta
Kjelder |
Denne artikkelen bygger på «Pengeseddel» frå Wikipedia på bokmål, den 2. september 2009.
Olav Thon Fødd 29. juni 1923 Ål Yrke forretningsdrivande Olav Thon på Commons Olav Thon (fødd 29. juni 1923) er ein norsk, stort sett sjølvlært forretningsmann, fødd i Ål i Hallingdal, som har gjort store pengar på særleg kjøp, bygging og utvikling av fast eigedom, mellom anna kjøpesentre, hotell og restaurantar, i både Noreg og somme andre land. Han vart Ridder av 1. klasse av St. Olavs Orden i 2003, og er som ivrig friluftsmann æresmedlem i Den Norske Turistforening etter å ha ytt store økonomiske bidrag til foreininga sine hytter og ruter i fjellet. Han er kjend for alltid å gå med ei karakteristisk strikkelue. Olav Thon i samtale med Trond Helleland på sentralbanksjefens årstale i februar 2016 I ung alder reiste Olav Thon til Newcastle for å lære seg engelsk, og han var seinare ei tid i Sveits, der han gjorde forretningar i import og eksport. Deretter tok han til å kjøpe faste eigedomar i Noreg med stor økonomisk suksess, verksemda voks snøgt og v...
Denne artikkelen kan ha godt av ein språkvask , som reinskar opp målføringa og/eller innfører same språkstilen overalt. Denne artikkelen kan ha godt av ei opprydding for å nå ein høgare standard og/eller for å verta i tråd med standardoppsettet. Sjå korleis du redigerer ei side og stilmanualen for hjelp. Waikiki Land USA Stat Hawaii Stad Honolulu Wikimedia Commons: Waikiki Utsyn over Waikiki Waikīkī er ein bydel i Honolulu, sør på øya Oahu, som er ei av Hawaii-øyane. Waikīkīstranda er ein av dei meste berømte strendene i verda. Waikīkī strekkjer seg langs stillehavskysten og har ei rekkje velrenommerte hotell. Bydelen er Hawaii-turismens høyborg. På Waikīkī Beach står ei statue av den lokale sportsstjerna Duka Kahanamoku. Kjelder | Denne artikkelen bygger på «Waikiki» frå Wikipedia på bokmål, den 4. november 2018. Denne artikkelen manglar kjelder eller referansar . Hjelp Wikipedia med å finna truverdige kjelder...
