Vestre gravlund
Vestre gravlund i Sørkedalsveien 66, nord for Frognerparken i Oslo, er den største gravlunden i Noreg, med eit areal på 243 dekar. Gravlunden vart innvigd 30. september 1902, etter at kommunen i 1887 hadde kjøpt 78 dekar av eigedomen Volvat under Store Frøen, eigedomen Møllerløkken under Tuengen på 74 dekar, og eigedomen Særtrangs løkke under Store Borgen på 57 dekar, for med det å skaffe grunn til ein gravplass for vestkanten i Oslo. Seinare har gravlunden vorte utvida fleire gongar, særleg i 1920- og 1930-åra, sist i 1980.
Kyrkjelydar som er knytt til Vestre gravlund er Bygdøy, Domkyrkja, Fagerborg, Frogner, Gamle Aker, Majorstua, Markus m/Lovisenberg, Skøyen, Trefoldighet og Uranienborg.
Innhaldsliste
1 Bygningar
2 Krigsminnesmerke
3 Personar gravlagte på Vestre gravlund
4 Sjå òg
5 Kjelder
6 Bakgrunnsstoff
Bygningar |
Gravkapellet av granitt og kleberstein stod ferdig i 1902, teikna av arkitekt Alfred Christian Dahl. I det nordvestre hjørnet av gravlunden ligg Vestre krematorium, bygd i 1909 for Norsk Likbrændingsforening, og overteke av Oslo kommune i 1940. Det var i drift som krematorium fram til 2009. Opphavleg var namnet berre Krematoriet, endra til Gamle krematorium i 1930 og til Vestre krematorium i 1960. Det var stor motstand frå prestar, biskopen og stiftsdireksjonen i Kristiania (dåverande namn på Oslo) mot at det vart bygd eit krematorium på ein innvigd gravlund. Men striden endte med at Norsk Likbrændingsforening fekk løyve (med eit kommunalt bidrag) til å byggje krematoriet på eit eige areal attmed Sørkedalsveien, på vilkår av at det vart sett opp ei innhegning mellom krematorietomta og gravlunden.
Ettersom talet på kremasjonar auka med tida, vart det i 1930 bygd ein ny bygning attmed den gamle, slik at Vestre krematorium fekk Gamle kapell og Nye kapell. Arkitekt for båe bygningane var Oscar Torp. Gamle kapell er ein sirkulær bygning i jugendstil, med karakteristisk skorstein, og med ein monumetal trapp framfor hovudinngangen mot gravlunden. Det vart dekorert innvendig i 1923 med freskomåleri av Emanuel Vigeland. Nye kapell er ein firkanta bygning med inngang frå sida som vender mot Sørkedalsveien, og det vart dekorert innvendig i 1937 med freskomåleri av Alf Rolfsen. Dei opphavlege bygningane har vorte utvida både i 1914, 1923 og 1994.
Krigsminnesmerke |
Vestre gravlund har ein internasjonal krigsgravlund kor soldatar som fall i Noreg under andre verdskrigen frå Sovjet, Nederland, Polen, Danmark, Sverige og Noreg er gravlagt. I tillegg har USA, Frankrike, Jugoslavia og Storbritannia reist minnesteiner over sine falne landsmenn.
Personar gravlagte på Vestre gravlund |
Gidske Anderson, journalist og forfattar
Eyvind Alnæs, komponist
Nini Roll Anker, forfattar
Lars Backer, arkitekt
Marius Cathrinus Backer, høgsterettsdommar
Paal Berg, statsråd, høyesterettsjustitarius
Carl Berner, stortingspresident
André Bjerke, dikter og forfatter
Magnus Blikstad, forretningsmann, ordførar i Bærum
Trygve Bratteli, statsminister
Bård Breivik, bilethoggar og skulptør
Alex Brinchmann, barnelege og forfattar
Erik Brofoss, politiker og sentralbanksjef
Knud Ørn Bryn, ingeniør, grunnleggjar av A/S Hafslund
Kristian Birkeland, professor og medgrunnleggjar av Norsk Hydro
Andreas Baalsrud, vegdirektør
Johan Castberg, sosialpolitiker
Harald Damsleth, reklameteiknar og illustratør- Lauritz Dorenfeldt, riksadvokat
Samson Eitrem, klassisk filolog
Georg Eliassen, arkitekt
Thorleif Ellestad, høgsterettsadvokat
Catharinus Elling, komponist og musikkinnsamlar- Erling Falk, politikar
Peder Farup, kjemikar, farmasøyt og industrimann
Harry Fett, riksantikvar
Paal Frisvold, generalløytnant
Knut Frydenlund, utenriksminister
Dag Frøland, revykunstnar
Einar Gerhardsen, statsminister
Rolf Gerhardsen, politikar og pressemann
Claes Gill, lyrikar, skodespelar, teatersjef
Ellen Gleditsch, professor
Gregers Gram, offiser og motstandsmann
Niels Winge Grimnes, arkitekt
Pauline Hall, komponist
Kjell Hallbing, forfattar
Otto Bahr Halvorsen, statsminister
Stein Grieg Halvorsen, skodespelar
Sverre Hassel, polarfarar
Haakon Hauan, industrileiar og statsråd
Jens Christian Hauge, forsvarsminister
Eivind Heiberg, generaldirektør i NSB
Gunnar Heiberg, forfattar og teatermann
Wilhelm Hansteen, forsvarssjef
Richard Herrmann, kringkastingsmedarbeidar
Hieronymus Heyerdahl, ordførar og initiativtakar til bygginga av Oslo rådhus
Arnoldus Marius Hille (1829-1919), biskop
Henrik Greve Hille, biskop
Waldemar Hoff, generaldirektør i NSB
Jan Inge Hovig, arkitekt
Theodor Haagaas, privatskoleeigar
Adolf Indrebø, ordførar i Oslo
Carl Ludvig Jacobsen, bilethoggar
Gunnar Jahn, politikar og embetsmann
Leif Juster, skodespelar og revykunstner
Jørgen Juve, fotballspelar og journalist
Guthorm Kavli, arkitekt og slottsforvaltar
Trond Kirkvaag, fjernsynsmann og komikar
Gerhard Knoop, teaterinstruktør, teatersjef
Halvard Lange, utenriksminister
Bokken Lasson, songar og revykunstnar
Michael Nicolai Leegaard, ingeniør, stortingsrepresentant
Aase Lionæs, politikar, leiar av Nobelkomiteen
Martin Linge, skodespelar og offiser
Fredrik Stang Lund, statsråd og ordførar i Christiania
Arvid Nilssen, revyskodespelar
Henrik Nissen, arkitekt
Albert Nordengen, ordførar
Arthur Nordlie, Høyre-leiar
Anders Nummedal, konservator
Andreas Wiel Nygaard, arkitekt
Marius Nygaard, rektor og språkforskar
Arne Næss, filosof
Arne Thomas Olsen, skodespelar og instruktør
Ole Tobias Olsen, sokneprest, kjent som Nordlandsbanens far
Ørjan Olsen, zoolog og forskingsreisande
Arne Ording, historiker
Fredrik Orvin, ambassadør
Edgar Otto, admiral
Kristian Ottosen, motstandsmann, forfattar og leiar for Studentskipnaden i Oslo
Augustin Paus, ingeniør og industrileiar
Bernhard Paus, industrileiar
Nicolay Nissen Paus, grosserar og fabrikkeigar
Axel Paulsen, kunstløpar og skeiseløpar (gav namn til Axelhoppet)
Olav Paus, grosserar- Ole Paus, generalmajor
Thorleif Paus, godseigar, fabrikkeigar og generalkonsul
Thorleif Lintrup Paus, ambassadør
Sigurd Pauss, industrileiar
Magnus Poulsson, arkitekt
Frithjof Prydz, høgsterettsdommar
Carl Anthon Paaske, bergmeister ved Kongsberg sølvverk
Lars Rasmussen, generaldirektør i Norges Statsbaner
Georg Richter, skodespelar
Barbra Ring, forfattar
Kari Robak, biletkunstnar
Einar Rose, revykunstnar og songar
Otto Ruge, generalløytnant, forsvarssjef
Arnold Ræstad, jurist, utanriksminister 1921-22
Karl Sanne, statsråd
Aksel Sandemose, forfattar
Mentz Schulerud, forfattar, teatersjef, kringkastingsmann
Aud Schønemann, skodespelar
Alexander Seippel, språkprofessor, bibelomsetjar
Einar Sem-Jacobsen, offiser og flygar
Fredrik Stang d.y., justisminister og Høyre-leiar
Asgaut Steinnes, riksarkivar
Arvid Storsveen, offiser og motstandsmann
Gisle Straume, skodespelar og teatersjef
Johan Nicolai Støren, biskop
Otto Sverdrup, polarfarar
Ole Sverre, arkitekt
Ansgar Sørlie, motstandsmann
Gunnar Sønsteby, motstandsmann
Carsten Tank-Nielsen, offiser
Jens Thiis, kunsthistorikar og direktør for Nasjonalgalleriet
Karenus Kristofer Thinn, høgsterettsjustitiarius
Hans Jacob Ustvedt, lege og kringkastingsmann- Kåre Valebrokk
Anne-Cath. Vestly, forfattar
Johan Vigeland, programsekretær i NRK
Ragna Wettergreen, skodespelar
Sverre Wilberg, skodespelar
Knut Wigert, skodespelar og formann for Riksmålsforbundet
Borger With, ordførar og banksjef
Knut Getz Wold, sentralbanksjef
Bjarne Øen, flygar, offiser og forsvarssjef
Hauk Aabel, skodespelar
Per Aabel, skodespelar
Kristian Birch-Reichenwald Aars, teolog, filosof og psykolog
Ivar Aavatsmark, generalmajor og forsvarsminister- Lola Karoli og ektemannen Polykarp Karoli (Pål Karlsen), «sigøynardronning» og «sigøynarkonge»
Sjå òg |
- Artiklar på Wikipedia om personar gravlagt på Vestre gravlund
- Liste over gravlundar i Oslo
Kjelder |
Tvedt, Knut Are, red. (2010). Oslo byleksikon (5 utg.). Oslo: Kunnskapsforlaget. s. 616-617. ISBN 978-82-573-1760-7.
Bakgrunnsstoff |
Vestre gravlund Gravferdetaten.- PDF-kart over gravlunden
- Lokalhistoriewiki
- Gravsøk i Oslo kommune