Fransk
- For andre tydingar av oppslagsordet, sjå Fransk (fleirtyding).
Fransk (français) | ||
Klassifisering: | Indoeuropeisk italiske språk romanske språk galloromanske språk | |
Talarar: | franskmenn | |
Bruk | ||
Tala i: | Frankrike, Belgia, Sveits, Canada samt 48 andre land | |
Område: | Vest-Europa, Nord-Afrika og Nord-Amerika | |
Fransktalande i alt: | 173 000 000 | |
Rangering: | 13 | |
Skriftsystem: | Latinsk | |
| Offisiell status | ||
Offisielt språk i: | Frankrike, Belgia, Sveits, Canada, Elfenbeinskysten og 30 andre land | |
Normert av: | Académie française | |
Språkkodar | ||
ISO 639-1: | fr | |
ISO 639-2: | fre (B)/fra (T) | |
ISO 639-3: | fra | |
Wikipedia på fransk | ||
Fransk, fr: français, er eit romansk språk som mellom anna vert tala i Frankrike, i Vallonia i Belgia og i Romandie i Sveits og i provinsen Quebec i Canada. Det finst òg ein franskspråkleg minoritet i Italia. Fransk vert òg framleis nytta i mange av dei tidlegare franske koloniane, særleg i Magreb og Vest- og Sentral-Afrika. I mange av desse landa er ikkje fransk offisielt språk, men vert likevel nytta i statsforvaltninga og høgare utdanning. Fransk er eit av dei offisielle språka til Dei sameinte nasjonane og Den europeiske unionen, og sjølv om engelsk i stort mon har teke over som diplomatspråk, er fransk framleis eit viktig lingua franca i store delar av verda.
Fransk skil seg frå andre romanske språk gjennom eit vokalsystem som omfattar fleire nasaliserte vokalar (ɛ, œ, ã og ɔ), ein labialisert y (som i rue), skarre-r og schwa (ə).[1]
Språket skil ikkje mellom betona og ubetona stavingar, slik at alle stavingar har nokså jamnt trykk. Stavingar med såkalla «ustabil e» eller schwa kan ha mindre betoning medan stavingar sist i ei rytmegrupper har sterkare. Når mange ord blir uttalte etter kvarandre (altså i vanleg tale) er stavings- og rytmegruppene viktige, slik at ord kan gli over i kvarandre og ein stum konsonant kan bli uttalt ved byrjinga av neste ord om det byrjar med vokal (liaison).[1]
Utbreiing |
Utbreiingskart for fransk. ██ Morsmål ██ Administrasjonsspråk ██ Utbreidd språk / viktig kulturspråk ██ Vesentleg minoritetsspråk.
Fransk er offisielt språk i desse landa og territoria:
| land | infødde talarar | folketal |
|---|---|---|
| | (omtrentleg tal) | (juli 2003) |
| Frankrike | 51 949 900 | 60 180 600 |
| Kongo-Kinshasa | 702 400 | 55 225 478 |
| Libanon | 1 500 000 | 3 826 018 |
| Canada | 7 535 600 | 32 207 000 |
| Elfenbeinskysten | 1 614 500 | 16 962 500 |
| Kamerun | 643 900 | 15 746 200 |
| Burkina Faso | 140 300 | 13 228 500 |
| Mali | 140 800 | 11 626 300 |
| Senegal | 88 100 | 10 580 400 |
| Belgia | 3 807 000 | 10 290 000 |
| Rwanda | 153 600 | 7 810 100 |
| Haiti | 141 200 | 7 527 800 |
| Sveits | 1 515 700 | 7 318 638 |
| Burundi | 63 900 | 6 096 156 |
| Togo | 141 500 | 5 429 300 |
| Den sentralafrikanske republikken | 36 700 | 3 683 600 |
| Kongo-Brazzaville | 267 300 | 2 954 300 |
| Gabon | 109 200 | 1 321 500 |
| Komorane | 15 300 | 632 948 |
| Djibouti | 11 400 | 457 130 |
| Luxembourg | 21 600 | 454 157 |
| Guadeloupe | 110 400 | 442 200 |
| Martinique | 144 600 | 390 200 |
| Vanuatu | 2 900 | 200 000 |
| Benin | 191 200 | 7 862 944 |
| Guinea | 178 700 | 9 690 222 |
| Réunion | 170 600 | 787 584 |
| Fransk Polynesia | 142 900 | 274 578 |
| Ny-Kaledonia | 127 800 | 219 246 |
| Niger | 85 400 | 12 525 094 |
| Tsjad | 85 400 | 9 944 201 |
| Fransk Guyana | 39 900 | 199 509 |
| Mauretania | 21 000 | 3 177 388 |
| Monaco | 15 400 | 32 543 |
| Mayotte | 14 900 | 201 234 |
| Saint-Pierre og Miquelon | 6 700 | 7 026 |
| Saint Martin | 3 500 | 35 000 |
| Saint-Barthélemy | 3 200 | 7 000 |
| Wallis- og Futunaøyane | 1 300 | 16 025 |
| Ekvatorialguinea | 200 | 540 109 |
| Seychellane | 1 500 | 80 469 |
| Madagaskar | - | 16 979 900 |
I visse land har språket ingen offisiell status, men er andrespråk for store delar av innbyggjarane:
| land | folketal |
|---|---|
| | (juli 2003) |
| Algerie | 32 810 500 |
| Marokko | 31 689 600 |
| Mauritius | 1 210 500 |
| Tunisia | 9 924 800 |
Det finst også fransktalande grupper i Guinea-Bissau, Kambodsja, Egypt, India (Puducherry), Italia ( Aostadalen), Laos, Storbritannia (Kanaløyane), Israel (jødar med franske og nordafrikanske røter), USA (særleg Louisiana og New England) og Vietnam.
Kjelder |
↑ 1,01,1 fransk i Store norske leksikon. Henta 11. februar 2013.
- Denne artikkelen bygger på «Franska» frå Wikipedia på svensk, den 11. februar 2013.
Romanske språk | |
|---|---|
| Større moderne språk med litterær tradisjon | aragonesisk · asturiansk · frankoprovensalsk · fransk · galisisk · italiensk · katalansk · leonesisk · oksitansk · portugisisk · retoromansk · rumensk · sardisk · spansk |
Denne språkartikkelen som har med Frankrike å gjere er ei spire. Du kan hjelpe Nynorsk Wikipedia gjennom å utvide han.
|
