Fdzfgy

Gråtrast eller gråtrost (Turdus pilaris) er ein fugl i trastefamilien. Han blir òg kalla skjetatrast i somme målføre. Arten finst som hekkefugl i Europa frå Noreg i nord til Frankrike og Nord-Italia i sør, og vidare austover i eit breidt belte gjennom Sibir til forbi elva Lena. Gråtrasten er relativt ny som hekkefugl i Storbritannia der han hekkar fåtalig. Lengre vest hekkar han sporadisk på Island. På Grønland etablerte gråtrasten seg i sørvest i 1937, men er truleg forsvunnen.

Utsjånad |

Gråtrasten har gyldent bryst med svarte flekker. Hovudet og nakken er grå. Hoa og hannen er like. Nebbet er grågult.

Norsk utbreiing og habitatval |

Gråtrasten er ein vanleg hekkefugl over nesten heile landet. Han hekkar frå havnivå til langt opp på snaufjellet. I vierregionen er han relative vanleg, og stundom går han heilt opp i lavregionen. På Hardangervidda t.d., hekkar han regelmessig opp til om lag 1250 m.o.h., og er observert enda høgare. Ved Sylane er det gjort hekkefunn 1400 m.o.h.
Fuglen lever i all slags skog, men unngår helst større samanhengande skogområde. Han trivst særleg godt i skogkantar, der skogen grensar mot dyrka mark, myr eller andre opne felt. Fuglen kan og slå seg til i meir opne område, særleg kulturmark, med nokre få skogholt eller berre nokre få større tre. Gråtrasten har etter kvart også vorte ein vanleg fugl i mange byar og tettstader, om enn ikkje i same utstrekning som svarttrasten. Her finn vi gråtrasten i hagar, parkar og allear og på kyrkjegardar, dersom det finst nokre større tre med opa mark i nærleiken. Arten finst også på heilt trelause stader, som t.d. i vierkjerr til fjells, og heilt ute mot Ishavskysten i Finnmark. Den norske hekkebestanden er truleg på over 1 million par.

Hekking |

Gråtrasten hekkar ofte i koloniar med frå nokre få par opptil 40-50 par. Somme hekkar i einslege par. Reiret vert som regel plassert i eit tre. I område utan tre og buskar kan reiret plasserast på bygningar, fiskehjellar, bruer, gjerder, store steinar eller liknande. Sjølv om gråtrasten hekkar i koloniar er det sjeldan meir enn eit reir i kvart tre. Inne i koloniane forsvarar gråtrasten små territorier som kanskje berre omfasttar reirtreet og ein utkikspost. I utkanten av koloniane er territoria noko større. Næringssøket går føre seg på nøytral grunn utanfor territoria. I låglandet legg hoa vanlegvis 5-6 egg i byrjinga i mai. Til fjells og i Nord-Noreg vert egga lagde i slutten av mai eller byrjinga av juni. Egga vert ruga i ca. 13 dagar og ungane vert flygedyktige etter to veker. I Sør-Noreg legg gråtrasten stundom to kull. Fuglane kan vere svært aggressive ved reiret, og kan angripe alle potensielle fiendar med ein stråle av ekskrement.

Levemåte |

Fuglen lever av meitemark, insekt, edderkoppar og plantedelar. Om hausten et han mykje bær.

Gråtrasten er trekkfugl som overvintrar i Vest-Europa. Han kjem attende i slutten av mars lengst i sør. Trekket held fram ut april og ut i mai. Haustttrekket tek til i slutten av september og held fram til langt ut i november, med hovudtyngda i oktober. Gråtrastane kan danne flokkar på mange tusen individ på hausttrekket. Når det er rikeleg med bær, kan mange overvintra i Noreg. Mange av fuglane som overvintrar her i landet kjem truleg austfrå, frå Sverige, Finland og Russland.

Bakgrunnsstoff |

Wikimedia Commons har multimedia som gjeld: Gråtrast

• Norsk ornitologisk forening


• Miljølære


• Gråtrost


• Bilete av gråtrost


• Norsk Fugleatlas, 1994.
  
  Denne biologiartikkelen er ei spire. Du kan hjelpe Nynorsk Wikipedia gjennom å utvide han.